Δώρα Κασκάλη: «Ανταλλακτήριο ηδονών»

Ανασυνθέτοντας εκ του μηδενός τον εαυτό. Η ερωτική εμπειρία, μια μαθητεία στην ύπαρξη.

  Γράφει η: Πόλυ Χατζημανωλάκη

Α. Silentiumamoris: Γιατί ο έρωτας να είναι σιωπηλός;

Ανατρέχω στο ποίημα του Όσκαρ Γουάιλντ. Το βουβαμένο πάθος του εραστή, η αδυναμία του να εκφράσει τον έρωτά του με λόγια – τα σφαλιστά του χείλη, η σπασμένη φλογέρα για το ερωτικό τραγούδι. Η ανεπάρκεια των λέξεων, τα ανεπίδοτα γράμματα, το μεγαλείο του έρωτα που εν τέλει δεν έχει ανάγκη τίποτα από όλα αυτά, ο έρωτας που βρίσκει διέξοδο με άρρητους τρόπους. Οι ερωτευμένοι «ξέρουν», έχουν καταλάβει πέρα και πάνω από τα λόγια…

Β. Τα ερέβη της μοναξιάς του έρωτα

Ανατρέχω στο ποίημα του Όσκαρ Γουάιλντ γιατί έχει δώσει τον τίτλο στην δεύτερη ενότητα της πρώτης ποιητικής συλλογής της Δώρας Κασκάλη, «Ανταλλακτήριο ηδονών» που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Σαιξπηρικόν. Δέκα μικρά και κείμενα και ένα υστερόγραφο. Εκείνη του γράφει. Του έγραφε. Στον εραστή.  Ένας μονόλογος ίσως. Βρίσκομαι στο μάτι του κυκλώνα. Η συλλογή στη μέση εκεί που περιελίσσεται .  Ένα σχήμα σπειροειδές το εικαστικό μότο, ο λαβύρινθος του αυτιού ίσως, οι ψίθυροι, οι σιωπή. Ανεπίδοτες επιστολές. Η κατανόηση ένδον.  Η σιωπή, η μανική συσπείρωση, το δέσιμο του Οδυσσέα στο κατάρτι, ακούει το τραγούδι των σειρήνων, ο τελευταίος πειρασμός, μια ανεπίδοτη συνομιλία, ο κίνδυνος της διάψευσης. «Αν δεν με κατάλαβες καλύτερα να φύγεις» - η υπαρξιακή αγωνία, η μοναξιά του ερωτισμού… Η μοναξιά  της διαφοράς.

 (Η ποιητική συλλογή, χωρίζεται σε τρία μέρη και τη διάβασα από την αρχή μέχρι το τέλος και μετά από το τέλος προς την αρχή) 
 

Γ. Να ανασυνθέσω από το μηδέν, να σε δημιουργήσω: η Λιβιδώ

Η Λιβιδώ, το τελευταίο μέρος, αμιγώς ερωτικά ποιήματα, θαρρώ πως έτσι χαρακτηρίζει όλη της τη συλλογή η ποιήτρια. Ωστόσο, εδώ, στην κατάληξη μετά τη συσπείρωση, επιτελείται η συγκρότηση, η σωματοποίηση του εαυτού μέσα από την ερωτική ώσμωση, την διάλυση και την επανάκτηση των ορίων.
Η Λιβιδώ είναι μια υπαρξιακή εκτόξευση. Ο ερωτευμένος αποκτά εκ νέου σώμα, μέσα από τον άλλο, αφού χαθεί επανευρίσκεται. Να ανασυνθέσω το μηδέν/κι ύστερα να σε δημιουργήσω ή αλλού έχτιζες/με χείλη, γλώσσα δόντια/το νεογέννητο κορμί μου. Η εξαφάνιση και η επανεμφάνιση. Με σβήνετε/ έχω τεκμήρια Ο μικρός θάνατος του Μπατάιγ, η ερωτική κορύφωση, μια κάθοδος στον Άδη, μια πορεία προς την νέα ανθρωποποίηση: να φτιάξουμε το νέο μας εαυτό, πάνω στις λέξεις παίζουμε κουτσό. Μέσω της ποίησης δηλαδή ανακαλύπτει, το μεγάλο μυστικό, μετά την απώλεια των ορίων, την διάλυση του εαυτού:

Στην μεγαλειώδη κορύφωση
Δεν ήξερε πως ο θησαυρός της
Ήταν ή ίδια σε άλλη διάσταση

Δ. Ο έρωτας έχει υπόσταση

Επιστρέφω τώρα στην αρχή της συλλογής. Είναι η στιγμή που σαλπάρει το καράβι του Οδυσσέα από την Τροία για να καταλήξει την Ιθάκη. Μια μυητική διαδρομή στον έρωτα, στους σταθμούς του. Τους Λαιστρυγόνες, τις Συμπληγάδες, τη Σκύλα και τη Χάρυβδη, τα πάντα απαραίτητα, προβολές που υποστασιοποιούν τον έρωτα.
Το καύκαλο ενός αχινού βλέπω στο εικαστικό μότο, ίσως εμπνευσμένο από το ποίημα με αυτόν τον τίτλο, ένα υπόδειγμα ενσαρκώσεως των μεταμορφώσεων της ερωτικής ανταλλαγής.  
Θαυμάσια ποιήματα, μια πορεία σε εικόνες, μεταφορές, μύθους, σχήματα της επιθυμίας. Η Πηνελόπη, η Σεχραζάτ, η αναζήτηση του νοήματος στην ποίηση, το φαντασιακό, η επιθυμία, η ποίηση, η απώλεια…

Ε. Εν κατακλείδι

Από το πρώτο ταξίδι στη σιωπή και από εκεί στην κατάργηση των ορίων – το σχήμα μότο του τέλους που αποτελεί το κόσμημα στο εξώφυλλο  της συλλογής. Τα δυο κορμιά σε ένα ενωμένα,  σε ένα νέο μόρφωμα αφού έχουν καταργηθεί και ανταλλάσσουν ουσία, υπόσταση, ταυτότητα, πεθαίνουν και ανασταίνονται ως νέοι εαυτοί

Μια  μυητική περιήγηση πλούσια σε εικόνες και λογιότητα, γλαφυρότητα και ειλικρίνεια, μια κατάδυση με θάρρος στον Άδη – για την ολοκληρωτική ανθρωποποίηση του τέλους.

Πιστεύω πως το «Ανταλλακτήριο Ηδονών» είναι ένα κερδισμένο υπαρξιακό στοίχημα.