Του Βασίλη Ρούβαλη

Πόλυ Μαμακάκη, εν(d)ος, εκδ. Γαβριηλίδης 2012 - 

Υπόσχεση διάρκειας και ουσίας

Η ποιητική παρουσία της Πόλυς Μαμακάκη προσφέρεται κατ’ αρχάς με το προκείμενο βιβλίο, μολονότι προηγήθηκαν δύο εισόδειες συλλογές. Το «Εντός», ολοκληρωμένη ποιητική ενότητα, είναι μια σύντομη περιήγηση, απλωμένη σε 41 ποιήματα, με κύριο ζητούμενο την ανάταξη της γυναικείας φύσης της, την παρουσία της στο γίγνεσθαι της ζωής, της καθημερινότητας με τις μικρές και τις μεγάλες λεπτομέρειές της, την πρόθεσή της να επιχρωματίσει τα φαινόμενα και τα νοούμενα δίνοντας το δικό της στίγμα στην εποχή.

Η γραφή της εμφανίζει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά του γράφοντος ποίηση σε διαρκή εξέλιξη. Εξηγώ: το προσωπικό στοιχείο βρίσκεται σε συνεχή εμφάνιση, πρωταγωνιστεί, διεκδικεί την πρόκληση απέναντι στον αναγνώστη. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι αποτελεί κατάθεση μιας εκδοχής της πραγματικότητας, μετουσιώνεται ανάμεσα στους στίχους και γίνεται μέρος μιας συνολικής αφήγησης. Οι ιστορίες της Πόλυς Μαμακάκη μιλούν για την περιήγηση στον έρωτα, στις αυξομοιώσεις του θυμικού, στη μεγάλη πηγή των συναισθημάτων. Σκηνικό πλαίσιο αποτελούν οι απλές στιγμές της σημερινής τάξης πραγμάτων: φωτογραφίες που αναρτώνται στο Διαδίκτυο, νυχτερινές βόλτες στο απρόσωπο κέντρο της πόλης, τραγούδια ραδιοφωνικά, διακόσμηση εσωτερικών χώρων, τούρτες γενεθλίων με φράουλες, εντάλματα πληρωμής σε άθλιες δημόσιες υπηρεσίες.

Άλλο τόσο, η ποιήτρια επιδιώκει να εισέλθει ο αναγνώστης στο δικό της νοητικό σύμπαν. Οι συντεταγμένες της διαθέτουν όρια μέσα στα οποία είναι δυνατόν να κινηθεί κάποιος. Για να διακρίνει τη μικρή σπίθα εκείνος, να εισπράξει την ελάχιστη ενθάρρυνση στο δρόμο της ποίησης, η Μαμακάκη χρησιμοποιεί την αλήθεια του βλέμματός της. Η εσωτερική φωνή της παραμένει σταθερή σ’ όλη την έκταση της συλλογής πείθοντας για την πρόθεσή της. Δεν είναι άλλη από αυτήν παρά η υπαρξιακή ακεραιότητα που θέλει να μοιραστεί, που έχει ανάγκη να βρει αποδέκτες και συνοδοιπόρους.

Όσο κι αν ο τίτλος του βιβλίου («Εντός») δίνει μια κατευθυντήρια αναγνωστική γραμμή, είναι δεδομένη η εξαρχής αίσθηση ότι η ποιήτρια δεν μετεωρίζεται, οι θεματικές επιλογές της είναι συγκεκριμένες και οροθετημένες, το αισθητικό πλαίσιό της έχει σμιλευτεί προσεκτικά, οι σκέψεις της διαθέτουν απολήξεις και διατυπώνονται απόλυτα συγκροτημένα.

Είναι σημαντικό να ειπωθεί εδώ ότι ο λόγος της Π.Μ. είναι φρέσκος, ακόμη εκκολαπτόμενος, γι’ αυτό τολμηρός, κάποτε λυρικός ή και ευερέθιστος. Με αυτό το πλεονέκτημα, γίνεται φανερή ανάμεσα στους στίχους της η διάθεση να δοκιμάσει και να δοκιμαστεί, να χρησιμοποιήσει εκφραστικά εργαλεία, να πλάσει είδωλα μιας ποιητικής με βάθος χρόνου, να χαλιναγωγήσει τις συγκινησιακές διακυμάνσεις κάθε ποιήματος με δεδομένες ψυχικές απολήξεις, να διατυπώσει εύλογα ένα «εγώ» ανάμεσα στα αμέτρητα άλλα.

Πρέπει να σημειωθεί δε ότι η σύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία υφίσταται τις συνέπειες του τέλους μιας εποχής. Οι ιδεολογικές διεργασίες στην πολιτική και στην κοινωνία –μετά την πτώση ποικίλων τειχών– συμπεριέχουν τις αισθητικές αναζητήσεις, τον προσδιορισμό, αλλά και τον προβληματισμό της έννοιας διάρκεια στις Τέχνες. Οι φορείς τους είναι κοινωνοί μιας νέας τάξης πραγμάτων ασκώντας επίδραση στη λειτουργία του πολιτισμού ως αγαθού για το άτομο και το σύνολο. Οι δημιουργοί έχουν μέγιστη ευθύνη στη διαχείριση της ουσίας, έννοια υπό νέα διαπραγμάτευση, δεδομένης της ρητής εξωστρέφειας στη σχέση μεταξύ κουλτούρας και απτής, ρεαλιστικής ζωής. Σ’ αυτό το πνεύμα δεν θα ήταν δυνατόν να μην εντάσσεται η ποιητική παρόρμηση της Π.Μ. Το «Εντός» είναι μια εισόδειος συλλογή που υπόσχεται συνέχεια, δηλαδή διάρκεια και ουσία από την υπογράφουσα. Και αυτό είναι ίσως το σημαντικότερο για εκείνην σε τούτα τα πρώτα της βήματα.

[Κείμενο από την παρουσίαση του βιβλίου στο Βιβλιοπωλείο Ποιήματα & Εγκλήματα την 18η.10.2012.]