21 Αντι-ρήσεις και 1 Σχόλιο για την Ποίηση
I made my song a coat
Covered with embroideries
Out of old mythologies
From heel to throat;
But the fools caught it
Wore it in the world’s eye
As though they’d wrought it
Song, let them take it
For there’s more enterprise
In walking naked.
W.B. Yeats
* Το αληθινό ποίημα δεν βρίσκεται εκεί που κατοικεί η γλώσσα αυτή καθαυτή αλλά η ανάμνησή της ή μάλλον η νοσταλγία της. Η ποίηση ως διάθεση, ωστόσο, δεν ελλοχεύει στο ήδη βιωμένο ή το επικείμενο αλλά στην επιτακτικότητα του παρόντος-τώρα. Στο βάθος δεν έχει τίποτε να διηγηθεί- το κύριο και ένα αφήγημα του ποιήματος είναι η ποιητική πράξη αυτή καθαυτή: ο ποιητής μπροστά στην ανοιχτή λευκή σελίδα γράφει.
* Κάθε νέο ποίημα συνιστά μία εκ νέου επερώτηση του Λόγου. Το ύψιστο διακύβευμα στην ποίηση, ό,τι συμβατικά ονομάζουμε ‘ύφος’, δεν είναι παρά ο τρόπος που τίθεται κάθε φορά αυτό το ερώτημα.
* Παραφράζοντας τον Lawrence: Η ποίηση λέει πάντα την αλήθεια, όχι όμως σε ό,τι εκφράζει. Που θα πει: ποτέ μην εμπιστεύεσαι τον ποιητή- μόνο το ποίημα.
* Ο νους τείνει να προσλαμβάνει την ποίηση με ενοχλητικό τρόπο. Ό,τι έχει φέρει σε απόγνωση τον ποιητή (και ξεπεράστηκε;) είναι εκείνο που μένει τελικά στον αναγνώστη από ένα ποίημα.
* Μια ποιητική σύνθεση που σέβεται τον εαυτό της οφείλει να μας εμποδίζει να την ολοκληρώσουμε. Από ένστικτο και εκ των προτέρων ο ποιητής γνωρίζει ότι καλό είναι το μη συνεργάσιμο ποίημα. Ακολούθως, κατάκτηση για έναν ποιητή δεν είναι ακριβώς η ολοκλήρωση του ποιήματος (το ‘τελειωμένο’ ποίημα) αλλά το να κατορθώνει να διατηρεί με το έργο του την υπόθεση της ποίησης ανοιχτή, σε διαρκή εισήγηση στο παιγνιώδες του κόσμου.
* Εν τέλει, ο ορίζοντας ενός ποιήματος είναι το άλλο εκείνο ποίημα που ήδη κυοφορείται μέσα του και που την κατάλληλη στιγμή θα το καταργήσει αντικαθιστώντας δηλαδή υπό μία έννοια αναδημιουργώντας το.
* Ωστόσο, ένα καλό ποίημα –αν τύχει και συμβεί- συμπυκνώνει μέσα του κατά έναν ορισμένο τρόπο, διαφορετικό κάθε φορά, ολόκληρο το σώμα της ποίησης.
* Θα θεωρούσα ευτυχές το ποίημα εκείνο που μέσα του το ‘ποιητικό’ βρίσκεται σε καταστολή.
* Μοιραία η εκτροπή της πραγματικότητας είναι στην ποίηση. Αναπόφευκτα το πραγματικό εκεί εκβάλλει.
* Η επιδεξιότητα ενός ποιητή έγγειται στην επιδεξιότητά του τη στιγμή που κάνει λάθος.
* Είναι φορές που βιώνω το να γράφω ποίηση σαν ένα ατύχημα. Τα ποιήματα εκείνης της στιγμής δεν είναι παρά η εκδίκηση της γλώσσας για το χάσμα ανάμεσα στο λόγο και τη σιωπή.
* Σε μεγάλο βαθμό η ποίηση συνίσταται (και μερικές φορές εξαντλείται) στην προσπάθεια του ποιητή να μεταδώσει ένα μορφολογικό γεγονός. Το ποίημα πρωτίστως μελετά και διευρύνει τις μηχανικές δυνατότητες της γλώσσας. Αυτή η παρατήρηση της γλώσσας εκ των έσω από αυτή την ίδια και η αφήγησή της συνιστούν την ποιητική πράξη.
* Όρισα κάποτε την ποίηση ως τη μεγαλύτερη δυνατή συμπύκνωση νοήματος στη μικρότερη δυνατή διάσταση μιας γλώσσας. Ίσως όμως εκείνο που πραγματικά ήθελα να πω είναι ότι εν τέλει η ποίηση είναι υπόθεση αναλογιών και συσχετισμών, θέμα ποσοτήτων.
* Η σχέση μου με την ποιητική μεταφορά: θα όριζα τον ποιητικό εαυτό μου ως ένα εικονοκλάστη που, ωστόσο, κατέχεται ολοκληρωτικά από τις εικόνες.
* Ο θάνατος χαρμόσυνα. Κάπως έτσι ηχεί -στις καλύτερες στιγμές του- το ποιητικό αποτέλεσμα.
* Η ποιητική πράξη είναι, πρωτίστως, η ανάληψη μιας ευθύνης: της υπεράσπισης της ανωνυμίας της γλώσσας.
* Χρόνια τώρα έχω την αίσθηση ότι γράφω ξανά και ξανά ένα και το αυτό ποίημα.
* Ποίηση ως η αυτοσυνειδησία της γλώσσας. Με τον ίδιο τρόπο που η λήθη ουσιαστικά δεν είναι παρά η αυτοσυνειδησία της μνήμης. Αυτός είναι και ο πιο επικίνδυνος -ίσως- από τους ρόλους της.
* Είναι φανερές οι δεσμεύσεις –με τη μορφή τροχοπέδης- που ακόμη με συνέχουν. Η μόνη εξουσία που στο βάθος δεν θα ‘θελα ποτέ να μάθω να διαχειρίζομαι είναι η εξουσία των λέξεων πάνω μου. Νιώθω κάποτε ότι η ποίηση -η δική μου τουλάχιστον- αφήνει την πιο καίρια στιγμή τη γλώσσα ανυπεράσπιστη στις λέξεις της, λεία στον εαυτό της.
* Αρχίζω να γράφω κι έρχομαι κατάματα με μια γλώσσα που κατάματα με κοιτά. Πιάνω τον εαυτό απορροφημένο σε μια ξένη, άλλη από μένα σκέψη, έναν άλλο ρυθμό. Ποιόν αφορά αυτή η διήγηση; Ποιανού την ιστορία ετοιμάζομαι να αφηγηθώ; Ωστόσο, κι εδώ βρίσκεται αδιαμφισβήτητα η αλήθεια, η ιστορία αυτή αφορά οπωσδήποτε εμένα, η δική μου αφήγηση θ’ απλώσει πάνω στο χαρτί. Αυτή ακριβώς τη διχογνωμία που με κατέχει την αναγνωρίζω ως ‘έμπνευση’ και την ονομάζω ‘μούσα’ μου.
* Κατ’ επέκταση, γράφω στίχους ή μάλλον συνειδητά αφήνομαι στην ποίηση με τρόπο ναρκισσιστικά εγωιστικό: με την (απατηλή;) ψευδαίσθηση ότι ο ‘άλλος’ εκείνος που επιμένει να με θέλει να γράφω (και που μισώ) δεν θα πολιτογραφηθεί ποτέ ως το ‘εγώ’ που πραγματικά είμαι.
Βιαιοπραγήσαμε -αυτόκλητα καταχρώμενοι την εξουσία μας στη λεγόμενη ‘μοντέρνα’ εκδοχή της σκέψης μας - εναντίον του νοήματος, των ονομάτων κι αυτά μας εκδικήθηκαν. Ανακαλύψαμε, αδιαφορήσαμε και επινοήσαμε –στη ‘μετα-μοντέρνα’, κυρίως, εποχή του λόγου μας- διαδοχικά το κοινό των ποιημάτων μας και τον ποιητικό εαυτό μας. Σήμερα φτάσαμε, εμείς οι ίδιοι οι ποιητές λιγάκι δύσθυμοι (ή ευθυμούμε μήπως κι εγώ κάνω λάθος;) να παρατηρούμε σχεδόν αμήχανα ποιήματα-ίχνη από μας να εγγράφονται καλώντας μας να τ’ αποκρυπτογραφήσουμε- εξ ονόματός τους μάλλον παρά από ανάγκη δική μας. Στην πραγματικότητα δεν φτιάχνουμε ακριβώς ποίηση. Με μια περίεργη αφέλεια –εκείνη που επιμένει να μη γνωρίζει κι όμως ξέρει ήδη- καραδοκούμε τη στιγμή που οι στίχοι μας θα μας πείσουν ότι είναι ποίηση μάλλον -αντί για όποιο άλλο είδος τέχνης που δυνάμει κάλλιστα θα μπορούσαν να είναι* όχι ποίηση-ψευδαίσθηση ή υποκατάστατο των πραγμάτων ούτε πραγματικότητα (και άρα αλήθεια;) ή η μεταφυσική προέκτασή της (αληθινή και πάλι;) νόημα ή απουσία νοήματος αλλά το σφάλμα και μαζί η μοιραία έκβαση όλων αυτών. Το ποιητικό έργο ριζικά εγω-(σ)-τραφές απευθύνεται ουσιαστικά στον εαυτό του ενώ εκτίθεται, δυναμικό αλλά απενεργοποιημένο ωστόσο, στον οποιονδήποτε.
Δήμητρα Κωτούλα
Ημ/νία δημοσίευσης: 8 Ιουνίου 2009
- FORUM
- RACHEL BLAU DU PLESSIS
- BLOOM, HAROLD
- RAMALHO, MARIA IRENE
- STEVENS, WALLACE
- ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ ΚΑΤΕΡΙΝΑ
- ΑΓΚΥΝΑΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΧΡΥΣΟΥΛΑ
- ΑΓΡΑΦΙΩΤΗΣ, ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ
- ΑΘΗΝΑΚΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ
- ΑΛΑΒΕΡΑ ΡΟΥΛΑ
- ΑΛΕΞΙΑΔΟΥ, ΘΕΟΔΟΥΛΗ
- ΑΛΕΞΟΠΟΥΛΟΥ, ΜΑΙΡΗ
- ΑΜΑΝΑΤΙΔΗΣ ΒΑΣΙΛΗΣ
- ΑΜΠΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ, ΦΡΑΓΚΙΣΚΗ
- ΑΝΔΡΟΝΙΔΗΣ, ΣΙΜΟΣ
- ΑΝΤΙΟΧΟΥ, ΓΙΑΝΝΗΣ
- ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΗ ΡΗΤΟΡΕΙΑ
- ΑΡΑΓΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΑΡΣΕΝΙΟΥ ΕΛΙΣΑΒΕΤ
- ΑΡΤΙΝΟΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΗΣ
- ΑΣΤΕΡΙΟΥ, ΧΡΗΣΤΟΣ
- ΑΦΕΝΤΟΥΛΙΔΟΥ, ΑΝΝΑ
- ΒΑΡΘΑΛΙΤΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΒΕΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΒΕΝΤΟΥΡΑΣ, ΙΩΣΗΦ
- ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ ΧΑΡΗΣ
- ΒΟΥΛΓΑΡΗ, ΣΟΦΙΑ
- ΒΟΥΛΓΑΡΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ
- ΓΑΛΑΤΗΣ, ΤΑΣΟΣ
- ΓΕΩΡΓΟΥΣΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΓΙΑΝΝΙΣΗ, ΦΟΙΒΗ
- ΓΚΕΚΑ, ΕΣΜΕΡΑΛΔΑ
- ΓΚΟΛΙΤΣΗΣ, ΠΕΤΡΟΣ
- ΓΟΥΔΕΛΗΣ, ΤΑΣΟΣ
- ΓΡΙΒΑ, ΑΝΝΑ
- ΔΑΒΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
- ΔΑΝΑΣΣΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
- ΔΑΝΙΗΛ, ΑΝΘΟΥΛΑ
- ΔΕΛΗΒΟΡΙΑ ΓΙΑΝΝΑ
- ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ, ΜΑΡΚΟΣ
- ΔΗΜΗΡΟΥΛΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ
- ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΙΑ, ΤΙΤΙΚΑ
- ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΙΑ, ΤΙΤΙΚΑ
- ΔΗΜΟΥ, ΕΥΣΤΑΘΙΑ
- ΔΗΜΟΥΛΗ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ
- ΔΟΥΑΤΖΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΔΟΥΚΑΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ
- ΔΡΑΚΟΝΤΑΕΙΔΗΣ, ΦΙΛΙΠΠΟΣ
- ΕΥΑΓΓΕΛΟΥ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ
- ΕΥΑΝΤΙΝΟΣ, ΝΙΚΟΛΑΣ
- ΕΥΘΥΜΙΑΔΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ
- ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ
- ΖΕΡΒΑΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
- ΖΗΡΑΣ, ΑΛΕΞΗΣ
- Η ΠΟΙΗΣΗ ΚΡΙΝΕΙ
- ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ
- ΘΕΜΙΣΤΟΚΛΕΟΥΣ, ΘΑΛΕΙΑ
- ΘΗΒΑΙΟΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
- ΘΗΛΥΚΟΥ, ΣΑΡΑ
- ΙΑΤΡΟΥ, ΜΑΡΙΑ
- ΙΒΑΝΟΒΙΤΣ, ΒΙΚΤΩΡ
- ΚΑΪΜΑΚΗ, ΦΩΤΕΙΝΗ
- ΚΑΝΔΗΛΑΠΤΗ, ΓΕΩΡΓΙΑ
- ΚΑΝΙΣΤΡΑ, ΠΟΛΥ
- ΚΑΠΟΝ, ΛΙΛΙΑΝ
- ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΤΑΣΟΥΛΑ
- ΚΟΚΟΡΗ, ΜΑΡΙΑ
- ΚΟΛΑΪΤΗ, ΠΑΤΡΙΤΣΙΑ
- ΚΟΡΝΕΤΗ ΕΛΣΑ
- ΚΟΥΛΟΥΡΗ, ΜΑΡΙΑ
- ΚΟΥΜΟΥΤΣΗ, ΠΕΡΣΑ
- ΚΟΥΤΣΟΥΡΕΛΗΣ, ΚΩΣΤΑΣ
- ΚΡΕΜΜΥΔΑΣ, ΚΩΣΤΑΣ
- ΚΩΣΤΙΟΥ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ
- ΚΩΤΟΥΛΑ, ΔΗΜΗΤΡΑ
- ΛΑΝΤΖΟΥ, ΑΓΓΕΛΙΚΗ
- ΛΕΚΑΚΗ, ΜΑΡΙΑ
- ΛΙΛΛΗΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΛΥΜΠΕΡΗ ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ
- ΜΑΝΟΠΟΥΛΟΥ, ΕΥΗ
- ΜΑΝΟΥΚΑΣ ΔΗΜΗΤΡΗΣ
- ΜΑΡΔΑΣ, ΚΩΣΤΑΣ
- ΜΑΡΚΟΠΟΥΛΟΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΜΑΤΣΟΥΚΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
- ΜΕΛΑΣ ΘΕΟΦΑΝΗΣ
- ΜΕΡΑΚΛΗΣ Μ.Γ
- ΜΗΤΡΑΣ ΜIΧΑΗΛ
- ΜΙΧΑΗΛ ΣΑΒΒΑΣ
- ΜΙΧΑΛΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΑΡΙΛΑΟΣ
- ΜΠΕΛΕΖΙΝΗΣ, ΑΝΔΡΕΑΣ
- ΜΠΕΝΑΤΣΗΣ, ΑΠΟΣΤΟΛΟΣ
- ΜΠΛΑΝΑΣ ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΜΠΟΥΡΑΣ, ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ
- ΞΗΡΟΓΙΑΝΝΗ, ΑΣΗΜΙΝΑ
- Ο ΦΟΒΟΣ
- ΠΑΜΠΟΥΔΗ, ΠΑΥΛΙΝΑ
- ΠΑΝΑΓΙΩΤΟΥ, ΕΥΤΥΧΙΑ
- ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ, ΚΩΣΤΑΣ
- ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ, ΜΑΡΩ
- ΠΑΣΧΑΛΗΣ, ΣΤΡΑΤΗΣ
- ΠΕΡΙ ΠΟΙΗΤΙΚΗΣ
- ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΥ, ΑΣΠΑ
- ΠΟΙΗΣΗ ~ ΠΑΙΓΝΙΟ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΜΝΗΜΗ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΦΗΤΕΙΑ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟΣ
- ΠΟΛΕΝΑΚΗΣ ΣΤΑΜΑΤΗΣ
- ΠΟΤΑΜΙΑΝΟΥ, ΑΝΝΑ
- ΠΥΛΑΡΙΝΟΣ, ΘΕΟΔΟΣΗΣ
- ΡΑΠΤΗ, ΒΑΣΙΛΙΚΗ
- ΡΑΠΤΗΣ ΧΑΡΗΣ
- ΡΟΥΒΑΛΗΣ, ΒΑΣΙΛΗΣ
- ΡΟΥΒΑΛΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΡΟΥΜΕΛΙΩΤΑΚΗΣ, ΧΡΙΣΤΟΣ
- ΣΑΚΕΛΛΙΟΥ, ΛΙΑΝΑ
- ΣΑΡΑΚΗΣ, ΣΩΤΗΡΗΣ
- ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ, ΝΙΚΟΛΑΣ
- ΣΙΩΤΗΣ ΝΤΙΝΟΣ
- ΣΚΑΡΤΣΗ, ΞΕΝΗ
- ΣΤΕΦΑΝΟΥ. ΛΥΝΤΙΑ
- ΣΧΟΙΝΑ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ
- ΤΑΥΤΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ
- ΤΟ ΑΡΡΗΤΟ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ
- ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΟΥ, ΚΩΣΤΗΣ
- ΤΣΕΛΙΚΗΣ, ΠΕΡΙΚΛΗΣ
- ΤΣΟΥΠΡΟΥ, ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ
- ΦΡΑΓΚΙΑΔΙΑΚΗ, ΜΑΡΙΑ-ΕΛΕΝΗ
- ΦΩΤΕΙΝΙΑΣ, ΛΕΑΝΔΡΟΣ
- ΧΑΛΒΑΔΑΚΗ, ΒΑΣΩ
- ΧΑΝΤΖΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΧΑΤΖΗΒΑΣΙΛΕΙΟΥ, ΒΑΓΓΕΛΗΣ
- ΧΡΥΣΟΠΟΥΛΟΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ
- «Θε μου τι μπλε ξοδεύεις για να μη σε βλέπουμε!»
- Για τα δεμένα χέρια σου σε λέω γυναίκα
- ΓΟΥΛΑΣ, ΣΠΥΡΟΣ
- ΔΕΝΔΡΙΝΟΣ, ΜΑΡΚΟΣ
- ΔΙΑΦΟΡΕΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ
- Είναι αυτό ποίηση;
- Η ΣΤΗΛΗ ΤΗΣ ΒΑΓΙΑΣ ΚΑΛΦΑ
- ΚΑΛΦΑ, ΒΑΓΙΑ
- ΚΑΛΦΑ. ΒΑΓΙΑ
- ΚΑΛΦΑ. ΒΑΓΙΑ
- ΚΟΚΟΡΗΣ, ΔΗΜΗΤΡΗΣ
- ΚΟΥΤΣΟΥΜΠΕΛΗ, ΧΛΟΗ
- ΝΕΕΣ ΤΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΠΟΙΗΣΗ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΙΘΥΜΙΑ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΙΣΤΟΡΙΑ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ
- ΠΟΙΗΣΗ, ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ
- ΠΟΙΗΣΗ, ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ
- ΠΟΛΥΜΟΥ, ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ
- ΤΟΥΜΑΝΙΔΗΣ, ΧΡΗΣΤΟΣ
- ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ
- ΧΟΥΛΙΑΡΑΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΨΑΧΝΩ ΓΙΑ ΠΑΡΑΚΑΜΠΤΗΡΙΟ