Ο δικαιότερος καθρέφτης: η Ποίηση  
(Παραθέτουμε το μέρος της κριτικής που αφορά τον Ηλία Λάγιο)                    

Ηλίας Λάγιος, Περί Ζώου (μία πραγματεία), Εκδόσεις Παρουσία, 1996
Γιώργος Μπλάνας, Παράφορο, Εκδόσεις Δελφίνι, 1996
Στρατής Πασχάλης, Μιχαήλ, Εκδόσεις Ακρίτας, 1996

                                     «Παίξε στον άνεμο τη γλώσσα σου και πέρνα» 
                                              Νίκος Καββαδίας, Γυναίκα

Ο Ηλίας Λάγιος δεν συγχωρεί εύκολα το συγχρωτισμό του τετριμμένου με τη γενικότερη εκφορά του λόγου: η ποιητική του στάση επιδιώκει κυρίως να επιβάλλει στα πρόσωπα και στα πράγματα, όχι πάντα με το διακριτικότερο τρόπο, ένα ισχυρό λεκτικό καθεστώς που θα είναι σε θέση να εγκαθιστά αλλά και να διατηρεί τις αναγκαίες σηματολογικές ισορροπίες όσο και την απρόσκοπτη ροή των επί μέρους νεωτερικών αναπτύξεων. Οι δραστικές συντμήσεις, οι αιφνίδιες πτώσεις και σιωπές, οι θαρραλέες συντακτικές εγκοπές, οι απροσδόκητες μετωνυμίες δεν δρουν ανασταλτικά: η αρμονία είναι στην προκειμένη περίπτωση υπόθεση εσκεμμένων πλην όμως ανανεωτικών αποκλίσεων. Υπονομεύοντας τις περισσότερες φορές καλά αφομοιωμένους παραδοσιακούς τρόπους, το όγδοο βιβλίο του Ηλία Λάγιου Περί Ζώου, προβάλλει μεθοδικά ορισμένες πλευρές των υποτίθεται παρωχημένων  ποιητικών ρημάτων που, ως εκ των πραγμάτων, επιδέχονται έως και ριζικές αλλά γόνιμες αντιστροφές. Το αναποδογύρισμα της κατεστημένης πολιτιστικής άποψης συνιστά εν τέλει τη ζωοφόρο ετερότητα. Ο Ηλίας Λάγιος, την ώρα που εξαρθρώνει σταδιακά κατασταλαγμένα λεκτικά γένη και άλλα συναφή πρότυπα λόγου, φρονεί ότι επαληθεύει πανηγυρικά την κτισμική του φύση. Πρόκειται για ένα δημιουργό που τρέφει μεγάλη εμπιστοσύνη στο ένστικτό του ή για να το πω πιο καθαρά, στο οραματικό idενός λεξιμανούς υποσυνειδήτου. 
      Εξ ορισμού λοιπόν οι κειμενικές στρατηγικές αποσκοπούν αποκλειστικά στην αποκαθήλωση του βασανιστικού κοσμοειδώλου: «Η ακριβολογία του Στεφάνου Μαλλαρμέ, οι μεσαίωνος συμβολισμοί του Λόρδου Αλφέδου Τέννυσον, / η εμπνευσμένη και θερμή ρητορεία του Λέοντος Νταβίντοβιτς Μπρονστάϊν, / το μικρασιατικόν άγος, οι φοβεροί και τόσον φυσικοί βομβαρδισμοί της Δρέσδης και του Λένιγκραντ, / το ξέρω, το ξέρω, δεν  υπήρξαν ποτέ». (απόσπασμα από το κεφάλαιο Περί ζώου Φιλομαθείας, σελ. 17). Ο κόσμος που «ξέρουμε» απλά δεν υπάρχει. Η αυτονομία μιας ρηξικέλευθης ποιητικής βούλησης επιβάλλεται: ένα παραμορφωμένο élanvital, κάτι ας πούμε σαν συγγνωστή ζω(τ)ική παρόρμηση ανακατανέμει τα ονόματα με αντικειμενικό σκοπό στην καλλίτερη εφαρμογή τους στα οποία πράγματα, στα απομεινάρια, δηλαδή, μιας βίαιης υπαρξιακής διχοστασίας. Η συνέχεια που θα δώσει ο Ηλίας Λάγιος σ’ αυτήν την δραστική του χωρονομία προβλέπεται συναρπαστική.

Γιώργος Βέης