Εκτύπωση του άρθρου
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΔΗΜΗΡΟΥΛΗΣ
10 Θέσεις για την Ποίηση
 
 
1.    Όταν χρειάζεται να έχουμε θέσεις υπεράσπισης για την ποίηση, τότε τα πράγματα είναι πολύ σοβαρά έως κρίσιμα.
 
2.    Τα πράγματα μοιάζουν να είναι χωρίς ελπίδα, όταν αρχίζουμε και γιορτάζουμε για την ποίηση με το πρόσχημα της ιδιαιτερότητας και την πίεση της ανάγκης, ενώ θέλουμε να ζητήσουμε βοήθεια ή να ξορκίσουμε το κακό.
 
3.    Εάν έτσι έχουν τα πράγματα, ίσως θα έπρεπε να συνδυαστεί η ενίσχυση της απόρου κορασίδος που λέγεται μούσα με μία ημέρα εναντίον του μυθιστορήματος και της τηλεόρασης. Ένα είδος αποτοξίνωσης  από τη χοληστερόλη της πλοκής και το αφιόνι της εικόνας.
 
4.    Μας λένε: ποίηση είναι ο αρχέγονος ρυθμός· ποίηση είναι η ακμή της φαντασίας· ποίηση είναι η λεπτότητα των αισθημάτων και η εξαΰλωση της σκέψης. Και η ηχώ απαντά: ποίηση είναι αυτό που όλοι υποστηρίζουν αλλά με το οποίο κανείς δεν θέλει να έχει στενές σχέσεις, όλοι εκτιμούν αλλά κανείς δεν αγαπά υπερβολικά.
 
5.    Όσοι έχουν αποδεχτεί την ποίηση σε μόνιμη εξορία έχουν πολλά γιατροσόφια για την απουσία της: το καλό λαϊκό τραγούδι, τις μαντινάδες, τις αναμνήσεις από τις σχολικές εορτές, την ευπροσηγορία της Κικής Δημουλά, κάποιον συγγενή που έγραφε κι αυτός, αλλά τον αδίκησε το πνευματικό κατεστημένο, μαζί με τη βέβηλη χήρα του.
 
6.    Όταν δεν γνωρίζουμε πώς να ξεμπλέξουμε με την ποίηση την αναγορεύουμε ακαδημαϊκό, την ξαποστέλνουμε μονίμως στη γενιά του ’30, την αναθέτουμε στους πανεπιστημιακούς, καταφεύγουμε στην ένδοξη γενεαλογία της (ορισμένοι πάνε πολύ μακριά πίσω, στον Όμηρο, άλλοι πάλι αρχίζουν από τον Σολωμό ή τον Καβάφη και δώθε).
 
7.    Την ποίηση δεν την αγοράζουν οι πολλοί. Είναι μια αγαπημένη μονίμως στα αζήτητα. Οι ποιητές είναι οι πλέον χριστιανοί από τους γράφοντες. Επενδύουν στην απώλεια, προσφέρουν άνευ ανταλλάγματος. Ζουν με τον μύθο της αιωνιότητας. Ταυτίζονται με την απλή ελπίδα του λόγου. Δεν διανοούνται ότι υπάρχει καπιταλισμός της γραφής.
 
8.    Αν στο μυθιστόρημα θριαμβεύει το ευπώλητο και στην τηλεόραση το αιματηρά επίκαιρο, στην ποίηση δυναστεύει το παρελθόν. Όποιος δεν διαβάζει ποίηση έχει πάντα έναν καλό λόγο να πει για κάποιον πεθαμένο ποιητή ή για την ποίηση εν γένει. Οι πιο αισιόδοξοι συστηματοποιούν το μέλλον σε γενιές για να τις στεγάσουν με την κληρονομιά των προγόνων. Οπότε προκύπτουν τα γραμματολογικά knorr του ’70, του ’80 και, όπου να ’ναι, του ’90 και του 2000.    
 
9.    Συχνά οι ποιητές ισχυρίζονται ότι δεν έχουν ανάγκη το κοινό, ότι από μόνη της η ποιητική γραφή αντέχει στη δοκιμασία του χρόνου. Πρόκειται όντως για μια στάση αριστοκρατικής αξιοπρέπειας, που δεν αρκεί ωστόσο για να κρύψει το γινάτι του αποκλεισμένου. Σήμερα, που γιορτάζουμε για την ποίηση, δεν έχουμε ξεκαθαρίσει αν κάνουμε μνημόσυνο ή αν συμμετέχουμε σε μια απόπειρα μύησης για κάτι που πρόκειται να έρθει.
 
10.   Η ποίηση με τη μορφή που τη γνωρίζουμε ή την ξέραμε πέθανε. Πρέπει να παραδεχτούμε ότι μπροστά μας έχουμε ένα εξαίσιο πτώμα. Μόνο μια τέτοια παραδοχή επιτρέπει να συλλογιστούμε ένα καινούργιο μέλλον για την ποίηση, να σχεδιάσουμε τη δυνατότητα ενός άλλου ορίζοντα. Δεν πρόκειται για παραδοξολογία ούτε για προκλητική εξυπνάδα. Μόνο η επίγνωση ότι η ποίηση, όπως διακινείται κατά κανόνα, είναι σήμερα «αδύνατη», μπορεί να σώσει την ποίηση. Το «αδύνατον», ως υπόθεση εργασίας, μπορεί να αποβεί εξαιρετικά δημιουργικό. Γιατί η  μελέτη της ήττας μπορεί να θεμελιώσει μια καινούρια ποιητική ουτοπία. Ένα πρόγραμμα ανατροπής ή ένα πρόταγμα επανάστασης.
 
Η ποίηση πέθανε! Ζήτω η ποίηση!
 
Δημήτρης Δημηρούλης 
 
--------------------
Ο Δημήτρης Δημηρούλης διδάσκει ιστορία και θεωρία της λογοτεχνίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Το κείμενό του διαβάστηκε στη συνάντηση για την Ημέρα της Ποίησης που οργάνωσε η Στοά του Βιβλίου και το ηλεκτρονικό περιοδικό Poeticanet στις 17 Μαρτίου 2008.

Ημ/νία δημοσίευσης: 26 Μαρτίου 2008