ΒΑΡΘΑΛΙΤΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ

Δείτε επίσης

Εκτύπωση του άρθρου

ΓΙΩΡΓΟΣ ΒΑΡΘΑΛΙΤΗΣ

Επίμετρο

Για μένα η ποίηση είναι η τέχνη του συγκεκριμένου. Αντιστρέφοντας την φιλοσοφική αναγωγή στο αφηρημένο, η ποίηση επιχειρεί μια αναγωγή στο συγκεκριμένο, στην απτή πραγματικότητα. Ο Πλάτων είχε τους λόγους του όταν απ’ την ιδανική πολιτεία του εξόριζε τους ποιητές: αυτοί οι ειδωλοποιοί πατούν γερά στη γη, αντλούν την έμπνευσή τους από το εδώ και το τώρα. Οι αφαιρέσεις κι οι αφηρημένες έννοιες είναι ο εχθρός του ποιητή.

Τα πράγματα στην ποίηση αναζούν ως εικόνες. Αποστρέφομαι τα παιχνίδια των επάλληλων λεκτικών διαθλάσεων που εξαρθρώνουν την εικόνα και αποστρέφομαι την κρόνια ωμοφαγία των πραγμάτων από τις έννοιες. Τα δέντρα, η θάλασσα, ο ήλιος σ’ εμένα είναι δέντρα, ήλιος και θάλασσα. Δεν θα μιλούσα για το δέντρο της ζωής, τη θάλασσα της γονιμότητας ή τον ήλιο της δικαιοσύνης.

Από την άλλη μεριά, η ποίηση είναι μια οριακή μορφή γλώσσας που εκφράζει τις οριακές καταστάσεις της συνείδησης. Οι οριακές ψυχικές καταστάσεις ( έκσταση, οδύνη, έρωτας κ.τ.λ.) αποτελούσαν ανέκαθεν θέμα της.

Η ποίηση, τέλος, είναι η πιο αυστηρή μορφή λόγου: είναι λόγος ρυθμικός ( κι αναφέρομαι τόσο στον εσωτερικό ρυθμό όσο και στον εξωτερικευμένο, στο μέτρο, μολονότι στις αυθεντικές ποιητικές πραγματώσεις αυτά τα δύο είναι αδιάσπαστα, σαν την ψυχή και το σώμα, αποτελούν τις δυο όψεις της ίδιας πραγματικότητας). Επιδιώκω να εγκαθιδρύσω ξανά την αρμονία, την συμμετρία, την γεωμέτρηση στον λόγο, αυτές τις βασικές αρετές του αρχαίου πνεύματος, τις εξορισμένες σήμερα.

Επίσης, με θέλγει μια ποίηση που δεν συσπειρώνεται στον αποκλειστικό της λυρικό πυρήνα, απεκδυόμενη όλα τα αντιποιητικά στοιχεία και καταργώντας κάθε νόημα, ( αυτό είναι σαν να ξεγυμνώνουμε ένα τριαντάφυλλο από τα πέταλά του), αλλά που ενσωματώνει ένα είδος δραματικής αφήγησης. Σκέφτομαι εκείνες τις έξοχες «αγγελικές ρήσεις» των αρχαίων τραγωδιών και ιδίως του Ευριπίδη αλλά και ορισμένα όψιμα αφηγηματικά λυρικά του Σικελιανού ( «Ιερά οδός», «Στ’ Οσίου Λουκά το Μοναστήρι», «Άγραφον»). Πόσο ενδυναμώνει εδώ τον λυρισμό ο αφηγηματικός ιστός!

Τέλος, η ποίηση, υπό την ευρεία της έννοια, δεν αναφέρεται μόνο στην ποιητική τέχνη αλλά μπορεί να ενυπάρξει σ’ όλες τις υπόλοιπες ( τη ζωγραφική, την αφήγηση, τον κινηματογράφο), κι εκφράζει ένα όραμα του κόσμου, μια ξεχωριστή ενορατική θέαση της πραγματικότητας. Αυτή την «ποίηση» σήμερα την συναντούμε σε πολλές καλλιτεχνικές δημιουργίες αλλά σπάνια στην κατ’ εξοχήν ποίηση. Προσπάθησα να εμφυσήσω στα κείμενά μου κάτι απ’ αυτήν την ενορατική διάσταση.

Όλα αυτά τα στοιχεία ( το εικονοπλαστικό, το ρυθμικό, το αφηγηματικό-δραματικό, το ενορατικό) πιστεύω πως ενυπάρχουν στην «Ισημερία». Ως προς το περιεχόμενο, θέλω να επισημάνω πως οι οριακές ημέρες ενός έτους (Ισημερίες και Ηλιοστάσια) - που σε πολλούς λαούς ήταν φορτισμένες θρησκευτικά- λειτουργούν ως το αντίστοιχο για τις οριακές καταστάσεις της συνείδησης, δηλαδή για την διείσδυση στη ζωή μας ενός άλλου άχρονου χρόνου που τέμνει κάθετα τον καθημερινό. Ως προς το μέτρο, έχω επινοήσει ένα νέο είδος ιάμβου, που καταργεί την ισοσυλλαβία και τους βασικούς τόνους και θέτει ως βασική αρχή τον αριθμό τους: κάθε στίχος έχει αυστηρά τρεις τόνους.

Γιώργος Βαρθαλίτης

Ημ/νία δημοσίευσης: 2 Μαΐου 2009

Δείτε επίσης

ΠΟΙΗΣΗ

ΒΑΡΘΑΛΙΤΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ