Γιάννης Δάλλας
Γεννήτριες
Εκδόσεις Τυπωθήτω
Αθήνα, 2004
Σελίδες 72

Κριτική: Τόνια Αλεξάκη

Ένα γνήσιο ποιητικό μετάλλευμα ξαναπαίρνει φως.
              Στη συλλογή Γεννήτριες ο Γιάννης Δάλλας οδηγεί τους βηματισμούς του σε σοκάκια   του νου και της ψυχής για πυροβασίες και εξομολογήσεις. Κοιτώντας κατάματα γύρω, μέσα και κυρίως πίσω από το φως, ανακινεί μηχανισμούς στοχαστικής αναμόχλευσης με ανήσυχο συνταξιδευτή τη λάμψη του σκοταδιού που λίγοι μόνο  βλέπουν και ελάχιστοι μπορούν να την περιγράψουν. Με γλώσσα ακριβή και σάρκινη, με ματιά διεισδυτική, χωρίς ίχνος μυωπίας ή  πρεσβυωπίας, ονοματίζει την ουσία των πραγμάτων χωρίς εκπτώσεις και χάρες, σφυρίζοντας με νόημα στο χώρο και στο χρόνο, πριν απ' τη κίνηση πέρα απ' την ιστορία.
   Τη δική του ιστορία την αφηγείται σε τέσσερις ενότητες που τις τιτλοφορεί κατά σειρά Σκηνικά της Νύχτας, Οι Πόθοι μας σε Καθημερινή Ανάληψη, Οι Τύποι των Ήλων και Γεννήτριες. Ο ποιητής δοκιμιογραφεί με στίχους, φιλοσοφεί με λυρισμό, κυριολεκτεί με μεταφορές, έχοντας τον εαυτό του άλλοτε απέναντι κι άλλοτε πλάι. Δεν τον παίρνει όμως ποτέ απ' το χέρι, δεν του προσφέρει ως υποπόδιο την ποιητική του αδεία. Φωτογραφίζει κάνοντας ζουμ σε εικόνες και δρώμενα, σε αισθήσεις και σκέψεις με λαλιά φιλο-λογική, με νομοτέλεια και τάξη. Ο ήχος του χρόνου φθάνει στ' αυτιά μας καθαρός, διυλισμένος από την κριτική και την κρίση που κάθε χρονική περίοδος κουβαλά. Οι μεταπολεμικές δεκαετίες ξετυλίγονται θεατρικά μπροστά μας ανήμπορες από το σαρκαστικά χτυπήματα του ποιητή.
   Ο Γιάννης Δάλλας αναζητά την καθημερινή γεννήτρια, τον σπινθήρα που είναι αλλού, εκεί ο χώρος σ' ανοιχτή διαστολή κι ο χρόνος γενετήσιος κι ακάθεκτος σαν εμβολέας. Στο ομότιτλο ποίημα θέτει οντολογικά ερωτήματα τα οποία διαχειρίζεται μακριά από τις έτοιμες σερβιρισμένες συνταγές, με δυναμισμό και εφηβική ζέση, με σκληρότητα και ορμητικότητα ακροβατώντας χωρίς σκοινί μεταξύ των δύο αναπόφευκτων, του έρωτα και του θανάτου. Η ποίησή του αναδεικνύεται σε γεννήτρια ζωής που δεν ανάβει το φως, γιατί είν´ η ίδια το φως, σπίθα που γίνεται λάβα και φωσφορίζει την καρδιά.
Οι εμπειρίες και τα συμβάντα μέσα από τη διασταύρωση ατόμων και λαών, μέσα από τις επιθυμίες και τις στερήσεις, μέσα από τα είδωλα και τους καθρέπτες, μέσα από τις νυχτερινές διαδρομές της ημέρας απιθώνονται στο ζύγι της ψυχής, στις σκηνές που στήνει ο σκηνοθέτης χρόνος μέσα από την τρισδιάστατη ματιά του ποιητή. Η μνήμη του εξαργυρώνεται πραγματοποιώντας και κατάβαση σε λειμώνες γόνιμης σκέψης και συναίσθησης αλλά και αναρρίχηση σε βουνά εννοιών και ιδεών όπου τα σχήματα της απουσίας εναλλάσσονται με τα σχήματα του πανταχού παρόντος ποιητικού σμιλέματος. Ο Γιάννης Δάλλας παίρνει το νυστέρι από το χρόνο γιατρό και επιχειρεί μία θαυμάσια επέμβαση στο πρόσωπο που τα πράγματα δείχνουν να έχουν αλλά δεν έχουν αποκαθιστώντας το πραγματικό τους είναι με τη βοήθεια της δύναμης του φωτός και της αναπόφευκτης αποκάλυψης και αποκατάστασης που αυτό συνεπάγεται.
    Ένα μετάλλευμα ορυκτό ξανάρχεται να μας θυμίζει τη δύναμη της ακατέργαστης γραφίδας, της γνήσιας ποίησης. Ο ποιητής με τις ηλεκτρικές γεννήτριες της νεότητας. Έτοιμος πάλι να στραφεί, να πάρει και να ξαναπάρει φως και μουσική από την κβαντομηχανική του σύμπαντος.

ΤΟΝΙΑ ΑΛΕΞΑΚΗ