Γράφει η Βέρα Παύλου

 

Ο κόσμος «γεννιέται» σε τρεις πράξεις

Σάρα Θηλυκού, "Ο κόσμος σε τρεις πράξεις", Αθήνα 2017

 

Είναι δυνατό να περιγραφεί ο κόσμος σε τρεις πράξεις; Ναι. Σε ένα λιτό ποιητικό δημιούργημα, μια αυτοέκδοση με ελαφρά ανάγλυφο εξώφυλλο της ποιήτριας Σάρας Θηλυκού. Κόσμος και ψυχή αυτογεννώνται κατά τον Κορνήλιο Καστοριάδη σε ένα έσχατο μη αναγώγιμο «γεγονός». Εδώ οι λέξεις ποιούν μία κοσμογονία που ακολουθεί τα πρώτα βήματα της «Γένεσης» του κόσμου και «ποίησης» εαυτού.

Α. Νήσος

άκου, / κάθε νησί / είναι ένας άνθρωπος / που μας καλεί

Η γέννηση, η σπορά, αναζητά την επιθυμία του Άλλου, επιθυμία των γεννητόρων. Πατέρας, μητέρα, παιδί σε μία τριαδικότητα κατά την Φρανσουάζ Ντολτό, τρεις επιθυμίες, αποφασίζει και  το παιδί, να έρθει στον κόσμο. Από το άφατο, το άρρητο, το πρωταρχικό σκοτάδι έρχεται η σύλληψη, από ένα νησί, από εκείνον που καλεί. Κάθε επόμενο ερωτικό κάλεσμα ανακαλεί εκείνη τη στιγμή. Στιγμή μοναδική:

δεν γίνεται να μπεις / δύο φορές στην ίδια θάλασσα / να έρθεις δυο φορές / στην ίδια νήσο

Αυτό το πρωταρχικό σημείο γης, σάρκας, ψυχικού αποτυπώματος, είναι το νησί πάνω στο οποίο δυνητικά θα αναδυθεί ο εαυτός. Παίρνει το χρόνο της η ποιήτρια:

Έχω τον χρόνο με το μέρος μου / έχω τον Θεό με το μέρος μου.

Η Νήσος, αυτό το εσώτερο κομμάτι του είναι, εμφανίζεται συχνά πυκνά στα όνειρα, απάγκιο της παιδικής ηλικίας, σανίδα σωτηρίας για το ναυαγό. Εκεί επιστρέφει κανείς στις μεγάλες μπόρες, στους κατακλυσμούς… Κιβωτός. Το κρυπτικό μεγαλείο του ενδόμυχου κόσμου, μυστικό, με ψέματα ενίοτε προς τα έξω, για να πιάσουμε το νήμα αυτού του «Ποιητικού δικτύου» τούτο το Γενάρη, είναι η αγάπη, κέντρο σώματος και εαυτού:

[...] η καρδιά / μια λέξη είναι / μια λέξη / μια νήσος είναι

Και εγένετο η λέξη. Σάρκα από τη σάρκα του κόσμου μετά την lalangue, την πρωτογλώσσα η οποία κουβαλά τα πιο μύχια μυστικά της καρδιάς της ύπαρξής μας.

Β. Αρχαίος θυμός

Με την τρυφερότητα μιας πρώιμης παραδείσιας αγκαλιάς έρχεται και το κύμα του Μεγάλου Θυμού. Παλιρροϊκό. Αγάπη-μίσος σε αρχέγονη δημιουργία:

εγώ / το αρχαίο θηρίο [...] εγώ / δεν είμαι εσύ ακόμη

Το μίσος εαυτού και άλλου γεννά την πρώτη κατοπτρική έλευση του εγώ και της εικόνας του εαυτού. Από τα βάθη της θάλασσας του πρωταρχικού στο εγώ, στο εσύ.

εσύ [...] τραγούδησέ μου [...] τον άνθρωπο / άσε με να κάνω

Έκκληση στον Άλλο να αγαπήσει, να δώσει ζωογόνο δύναμη και χώρο ελευθερίας.

η απόσταση γεννά / την προσδοκία της συνάντησης [...] θυμώνω όταν είμαστε / τόσο κοντά οι δυο μας / περιμένοντας ανυπεράσπιστοι / την απομάκρυνση να πλησιάζει

Παρουσία-απουσία του Άλλου, έλλειψη και ανάσα για να βρει χώρο να ξεδιπλωθεί ο εαυτός. Προπομπός, η έλλειψη, ενός έρωτα συμβολικού που σπάει τον καθρέφτη, την φαντασίωση, αφήνοντας χώρο στον αγαπημένο Άλλο. Και πάλι η σύντηξη του πάθους:

γι αυτό σου λέω / την ώρα εκείνη που τίποτε / ανάμεσά μας δεν χωρεί / έλα να γίνουμε ένα

Η πρωταρχική εικονογραμματική σύγχυση με τον Άλλο κατά την Πιέρα Ωλανιέ[1], πριν από το πρωτογενές της εικονοποιίας του ασυνειδήτου και το δευτερογενές της σκέψης και της γλώσσας, πάντα εκεί, μας συνοδεύει όσο και αν διαφοροποιηθούμε.

Γ. Ε-αυτός

Η παύλα σηματοδοτεί την έκ-σταση, εξ-ίσταμαι του εαυτού για να πορευθώ προς τον Άλλο.

εεε / αυτέ, / να αγαπώ / να υπάρχω / δίχως λόγια

Αναφωνεί η ποιήτρια. Αναδυόμενη από τη Νήσο Αφροδίτη, καλεί τον Άλλο σε συ-νάντηση, συ-νομιλία, συν-πόρευση. Ακούς; Ε-αυτέ!

η χώρα του εαυτού / δεν είναι χώρος για εμάς

Βγαίνει με το λόγο από τον εαυτισμό, αυτιστικό πυρήνα που υπάρχει μέσα μας και κάνει Τοίχο: amour, a-mur έκανε το λογοπαίγνιο ο Ζακ Λακάν. Ο τοίχος της αγάπης. Amour, a-mer κάνουμε κι εμείς το λογοπαίγνιο, πικρή αγάπη, θάλασσα, μητέρα[2]. Σπάει τον τοίχο η ποιήτρια

 [...] ε-αυτοί [...] δύο / ένας / κανένας

Ένας =κανένας.

Δ. επίλογος Ν-ίσως

Συναίρεση. Ανοιχτή η έκβαση. Από τη Νήσο στον Άλλο.

Εν αρχή ήν η νήσος / εν αρχή ήν το τέλος

Η επίγνωση του τέλους, η αποδοχή του θανάτου, δύναμη έλξης στον Έρωτα, στη Ζωή

έτσι γεννιέται, όμως / πού πάει, τι γυρεύει το παιδί / αφήνοντας πίσω του ίχνη τρυφερά / ενός καινούργιου κόσμου [...] είναι ο δρόμος / είναι το παιδί / είναι η αγάπη

«Ο Χριστός Γεννιέται στα σκουπίδια» έγραφε η Σάρα Θηλυκού αρχές του χρόνου με αφορμή τα μωρά στα σκουπίδια… Και ένας «Κόσμος Γεννιέται σε τρεις πράξεις».

Δυο χέρια, τρεις πράξεις, μια λέξη, αδράχνουν και τραβούν το παιδί στο φως. Αγάπη.

Βέρα Παύλου

© Poeticanet