Γράφει ο Παναγιώτης Βούζης

Kώστας Λιννός, Μετασχηματισμοί Δ΄, Οι Εκδόσεις των Φίλων, Αθήνα 2018, 

… Η Ομορφιά σκεπάζει με τα χέρια το πρόσωπό της / Αλλά τα δικά μας μάτια ερμηνεύονται κι είναι τυφλά. / … Ας μας δοθούνε λέξεις, τροχισμένες, για να τρυπήσουμε / Το Υπαρκτό. Ας ακούσουν το γέλιο και τα μέσα μας όρια / Του Εαυτού. Η λύση τ’ ουρανού περιμένει μες στη φωτιά: / Ένα θαύμα φτιαγμένο από άγνωστο χώμα πως είμαστε. … («Εγκώμιο για τη χαμένη εποχή»)

Η ποικιλομορφία αλλά και η επιμέλεια της εκάστοτε μορφής συνιστούν διακριτά γνωρίσματα στα ποιήματα. Συνακόλουθα, υπάρχει μεγάλη διαφοροποίηση και κατηγοριοποίηση όσον αφορά τη στιχική έκταση, η οποία κυμαίνεται από τις πέντε συλλαβές έως όλο το πλάτος της σελίδας ή και πέρα από αυτό μέσω του διασκελισμού. Mακρόστιχες συνθέσεις, όπως το «Εγκώμιο για τη χαμένη εποχή», αναπτύσσονται με έναν τρόπο ο οποίος παραπέμπει στην αρχαία μετρική, καθώς με τη βοήθεια της στίξης, των κομμάτων, των τελειών, των άνω τελειών, οι περισσότεροι στίχοι παρουσιάζουν τομές, δηλαδή χωρίζονται σε δύο και σε τρία τμήματα. Ο συνδυασμός αυτών με τους άτμητους στίχους δημιουργεί την ποικιλία στον ρυθμό. Η συγκεκριμένη τεχνική ανταποκρίνεται στη διάρθρωση του δακτυλικού εξαμέτρου στο αρχαϊκό έπος.

Το ποίημα «Εγκώμιο για τη χαμένη εποχή» μπορεί να αποτελέσει ενδεικτικό παράδειγμα για μία επιπλέον παράμετρο της συλλογής. Οι αφηρημένες έννοιες έχουν σημαίνοντα ρόλο, συχνά τίθενται εμφατικά με κεφαλαίο το αρχικό γράμμα και επενδύονται με υλικότητα ή χαρακτηρίζονται από ανθρώπινη συμπεριφορά, με συνέπεια να μετατρέπονται σε συμβιωτικές οντότητες συμβόλων, αντικειμένων και προσώπων. Οι προηγούμενες πρακτικές ανάγονται στον Ρομαντισμό αλλά και στον Τόμας Ντύλαν.  

Ο τύπος της πραγματικότητας ο οποίος αντιπροσωπεύει το μόνιμο πεδίο αναφοράς των ποιημάτων δεν φέρει το πρόσημο του παρόντος. Εκτυλίσσεται εδώ η διαδικασία οργάνωσης ενός φυσικού τοπίου, όπου ενσωματώνονται ανθρώπινα έργα είτε χωρίς ιδιαίτερο χρονολογικό στίγμα είτε υπαινισσόμενα κάποια απροσδιόριστη παρελθοντική εποχή: λευκά σπίτια, χαρταετοί, καθρέφτες, πλατείες, δρόμοι, ρολόγια, μαριονέτες, οι λέξεις, το αλφάβητο, ο τηλέγραφος, τα ιστιοφόρα. Η διαδικασία δεν ολοκληρώνεται, επειδή η οργάνωση συγχέεται από τους σύνθετους συνδυασμούς των στοιχείων της συγκεκριμένης πραγματικότητας, με τους οποίους επισημαίνεται ότι αυτά βρίσκονται σε διαρκή αλληλοδιείσδυση. Έτσι το πεδίο αναφοράς αποτελεί ένας φυσικός κόσμος διάσπαρτος από υπερχρονικά σήματα της ανθρώπινης παρουσίας και χαρακτηριζόμενος από την κίνηση που προκαλεί ο συγχρονισμός της ταύτισης και της ετερότητας των στοιχείων του. Η κάθε σύνθεση αντιστοιχεί στα εκάστοτε δεδομένα τα οποία προκύπτουν από την παρατήρησή του. Η παρατήρηση όμως συνιστά εν προκειμένω το αποτέλεσμα της συνδυασμένης επενέργειας του λυρισμού, του ιδεαλισμού και της θρησκευτικότητας.

Αφού λοιπόν διαμορφώνεται μία ποίηση εστιασμένη στη μυστική επαφή με μία υπερβατική εκδοχή της πραγματικότητας, ο κίνδυνος που αναφαίνεται ή αλλιώς η αντίρρηση η οποία μπορεί να διατυπωθεί συνδέεται με την πιθανή ασυμβατότητα ανάμεσα στο πρόγραμμα του Κώστα Λιννού και στη σύγχρονη προοπτική. Ειδικότερα, πρέπει να εξεταστεί κατά πόσο η ποιητική των Μετασχηματισμών δεν έχει εξαντληθεί μέσα στο ευρύτατο πεδίο των σχετικών δοκιμών και επιτυχιών, όπου περιλαμβάνονται συνθέσεις από τον Διονύσιο Σολωμό, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Δημήτρη Παπαδίτσα και αρκετούς ακόμη. Σε δεύτερο στάδιο η συγκεκριμένη ποίηση πρέπει να κριθεί με βάση την παροντική πραγματολογική κατάσταση. Ως προς το πρώτο, η αντίρρηση αίρεται, επειδή η συλλογή εντάσσεται σε μία γενικότερη πνευματική παραγωγή η οποία δεν ακυρώνεται από τις ανάλογες προηγημένες συνθέσεις. Η ροπή προς τις υπερβατικές εκφάνσεις της ποίησης δεν παύει και δεν θα πάψει να υφίσταται. Όσον αφορά όμως το δεύτερο στάδιο κριτικής, επισημαίνεται ότι η ρήξη της συνάφειας με την άμεση πραγματικότητα ιδιαίτερα τη συλλογική ελέγχεται ως ανασταλτική απέναντι στη σύγχρονη συγκυρία. Τα κρίσιμα, παροντικά τεκταινόμενα χρειάζεται να εγγραφούν με τρόπο ρεαλιστικότερο.

Πάντως η τελευταία παρατήρηση δεν μειώνει την αξία της συλλογής σε άλλους τομείς. Ένας μεταξύ τους είναι, όπως ήδη σημειώθηκε, ο μορφικός. Τα ποιήματα απαρτίζουν ένα σύνολο πολλαπλών, γόνιμων μετασχηματισμών, επικυρώνοντας την τεχνική της πολυμορφίας. Ένας δεύτερος είναι ο συνταγματικός τομέας, δηλαδή αυτός της συγκρότησης του εκάστοτε στίχου, καθώς οι λέξεις συνδυαζόμενες συχνά απροσδόκητα δημιουργούν μία αδιάλειπτη, μουσική ροή με υπερρεαλιστική προέλευση.