Gaston Baquero
Λέξεις γραμμένες στην άμμο από έναν αθώο
Μετάφραση: Ελένη Χαρατσή
Εκδόσεις « Μικρή Άρκτος »
Σελίδες: 112

Η ποίηση στο βάθρο της

Ο Γαστόν Μπακέρο οργώνει τα χωράφια της ποίησης αναδεύοντας στοχασμούς, θύμησες και αισθήσεις από τα έγκατα της ποιητικής γης με αξίνα αιχμηρή αλλά λεία. Ο ενοχικός αθώος χτίζει με αναφορές στο αρχαιοελληνικό και βυζαντινό φιλοσοφικό τοπίο, με σύμβολα από την Ιβηροαμερικανική μυθολογία, με ατμοσφαιρική αισθαντικότητα λουσμένη από το φως της Μυτιλήνης, το δικό του ποιητικό γίγνεσθαι με βεράντες πλατιές και ηλιόλουστες καμωμένες από το χυμώδη πλούτο της ζωής.
     Οι ποιητές έρχονται να καλύψουν τα κενά με ποιότητες. Ο Μπακέρο έχει συνείδηση της αποστολής του, γνωρίζει ότι η ποίηση τον συνοδεύει χωρίς να του ζητήσει την άδεια και αυτός αντιμετωπίζει με ειρωνική ευαισθησία τους πειρασμούς της γράφοντας ποιήματα χωροχρονικών διαστάσεων με βάρος, βάθος, πλάτος και χρονική ενάργεια. 
     Η Μικρή 'Αρκτος τον παρουσιάζει για πρώτη φορά στο ελληνικό κοινό σε μία εξαιρετικά προσεγμένη έκδοση σε μία δεξιοτεχνική μετάφραση από την Ελένη Χαρατσή οποία παραθέτει και ένα εκτενές εισαγωγικό σημείωμα στο οποίο γίνεται αναφορά στη ζωή και το έργο του Κουβανού ποιητή. Την έκδοση προλογίζει ο πρέσβης της Ισπανίας στον ΟΗΕ, I.F. Arias και ο Ισπανός εκδότης του Μπακέρο P.E Serano. 
     Γεννημένος το 1918 στην Κούβα από μία πολύ φτωχική οικογένεια με πάρα πολλά όμως βιβλία στο σπίτι, ο Μπακέρο έζησε τη ζωή σε δύο πράξεις. Στα 40 του και ενώ εργάζεται ως αρχισυντάκτης στην κουβανική εφημερίδα DiariodelaMarian βρίσκεται στη λίστα των πρώτων αυτοεξόριστων διανοούμενων λίγους μήνες μετά την επικράτηση του Φιντέλ Κάστρο. Η νέα  του πατρίδα, η Ισπανία θα τον φιλοξενήσει μέχρι το θάνατό του στις 15 Μαίου 1997 χωρίς να επιστρέψει ποτέ στη γενέτειρά του. 
     Γενναιόδωρος και ευρυμαθής, γνήσιος διανοούμενος, προσηνής και μετριοπαθής, εσωκλείει την εντυπωσιακή του ευρυμάθεια στην ποίηση σφυρηλατώντας με αβίαστη γοητεία και τρεχούμενο λόγο, την έκπληξη που επιφυλάσσει το παιχνίδι της ποίησης με το οποίο καταπιάνεται κατά βούληση πλέκοντας τις λέξεις σε εναλλασσόμενα σχήματα με συνενοχή, χωρίς να προξενεύει τον συναισθηματισμό στη νόηση, δομώντας απροκάλυπτα το δικό του σκεπτόμενο όνειρο.
     Η γλώσσα του φέρει το στοιχείο της αγιοποίησης και του πνευματικού μυστηρίου σπρωγμένο από την αρχαιοελληνική ανάγκη για χρησμό, οπλισμένο με το ευθύβολο και άκρως επικοινωνιακό όπλο της θυμικής διάστασης στη φιλοσοφική θεώρηση. Τα ρήματα κυριαρχούν και ενέργειά τους μάς μεταδίδεται. Ο ρυθμός άλλοτε καγχάζει και άλλοτε ψιθυρίζει το βηματισμό του με έντονη την ανάγκη επαναπροσδιορισμού της συνάφειας ανάμεσα στον εορτασμό και το θρήνο.
     Τα ποιήματα που εντάσσονται στην συλλογή ανήκουν στα ωραιότερα που έχω ποτέ διαβάσει. Η δύναμή τους που δεν λειτουργεί αεροστεγώς, ούτε μιμείται τον εαυτό της, ξεγυμνώνει απροκάλυπτα τη μεταβλητότητα της ανθρώπινης φύσης, την απατηλότητα του ακλόνητου, την πονηριά του καθρέφτη. Αν με ρωτούσαν ποιο ποίημα αγαπώ περισσότερο, δε θα δίσταζα να αναφέρω το ομότιτλο όχι μόνο γιατί εκεί συναντώ τους προγόνους, τον Αλέξανδρο, τον Αριστοτέλη και το Φίλιππο, αλλά κυρίως γιατί η αθωότητα συνοδεύει τη μεστότητα της σκέψης και η αρχιτεκτονική κατασκευή του λόγου τον αυθορμητισμό μιας απροσποίητης, καταδικασμένης στη μεγαλόπνοη δημιουργία ποιητικής φωνής. 
     Ο Γαστόν Μπακέρο τοποθετεί την ποίηση στο βάθρο της, χωρίς να μας τη δίνει στην παλάμη ως ένα προς κατάποση ηρεμιστικό ή ως ένα ισχυρό διεγερτικό. Η ποίησή του είναι το μαγικό παραλήρημα της ουσίας των πραγμάτων. Ας αφήσουμε για πάντα ζωντανό αυτό το αθώο παιδί, όπως μας νουθετεί και ο ίδιος ο κορυφαίος ίσως από τους Κουβανούς ποιητές του 20ου αιώνα.

Τόνια Αλεξάκη