Πάνος Κυπαρίσσης : «Το χώμα που μένει»
Αθήνα. Εκδ. «Καστανιώτης», σελίδα  77 
 
Κριτική: ΧΡΙΣΤΟΣ ΠΑΠΑΓΕΩΡΓΙΟΥ

 
     Ο καταξιωμένος ποιητής, σοβαρότατος εκπρόσωπος του ’70, πολυπράγμων καλλιτέχνης και έξοχος άνθρωπος, Πάνος Κυπαρίσσης, καταθέτει το παρόν βιβλίο, με στόχο να κερδίσει την παρτίδα από το τρίπτυχο : Συναισθηματικές ανθρώπινες αγωνίες, αρχαϊκή παράδοση, έρωτας. Ο έρωτας, μάλιστα, στο γραπτό ποιητικό του Κυπαρίσση, φανερώνεται μπροστά μας χωρίς να κρύβεται, να τσαλαπατάται, να γονατίζει. Το αντίθετο και μέχρι εκεί που φτάνουν τα όρια, ώστε να μην προσβάλλεται, τόσο το ευφάνταστο, όσο και το στεγανό αυτής της συγκεκριμένης τέχνης του λόγου, σχεδόν ρεαλιστικά και σε αντίθεση με ότι συμβαίνει σε άλλες σελίδες με μεγαλύτερο βάθος ή πάθος, με μεγαλύτερη θα έλεγε κανείς υπέρβαση, δίνεται με αβρότητα, απτά και συγκεκριμένα, ώστε να νικηθούν και οι όποιες προκαταλήψεις. Ο έρωτας για τον Κυπαρίσση περνά κι απ’ την ψυχή κι απ’ το σώμα, περνά δηλαδή από το σύνολο όχι μόνο των κυττάρων αλλά και της υπέρμετρα λογικοφανούς και φυσιολογικής ανθρώπινης φύσης.
     Και στο πεδίο των πνευματικών πονημάτων που μας κληροδότησαν οι αρχαίοι ποιητές και φιλόσοφοι, στους οποίους ο Κυπαρίσσης εντρυφά χρόνια τώρα, ώστε να μπορεί να μιλά απ’ αυτούς γι’ αυτούς, εκείνο που εκτινάσσεται τελικά είναι η ανίχνευση της θηλυκής πλευράς, των γυναικείων παραμέτρων, της γυναικείας προσωπικότητας και ψυχοσύνθεσης, της γυναικείας θέλησης, μέσα από ηρωίδες, που για τον ίδιο αποτελούν πρότυπο άμεμπτης ή αμαρτωλής συμπεριφοράς. Ο Κυπαρίσσης δεν αρέσκεται σε πλατειασμούς και εξάρσεις, το αντίθετο σχεδόν «νουθετώντας», περικλείει στη δίνη του ότι τάραξε το είναι του, διαβάζοντας για κείνα τα εδάφη, τα φιλοσοφικά, τα ποιητικά, τα κοινωνικά και  (ίσως) τα πολιτικά, που ανακάλυψε ή του διδάχτηκαν από δασκάλους φωτισμένους και προπάντων  με τέχνη.
     Όσο αφορά τέλος τις ανθρώπινες αγωνίες, τις προσωπικές και συναισθηματικές, που εγείρονται μέσα από πολύστιχα ποιήματα, εκεί η τέχνη του ποιητή γίνεται ο ορισμός της. Ποιήματα που κλαίνε και άλλα που γελάνε, ποιήματα που ταιριάζουν σε ανθρώπους με ευαισθησίες, ποιήματα που δε χωράνε σε κανένα καλούπι, ποιήματα που συναρπάζουν με τον καίριο χαρακτήρα τους, ποιήματα που αλλάζουν μορφή και συμπεριφορά λειτουργώντας άλλοτε συμβολικά, άλλοτε υπερρεαλιστικά και άλλοτε γήινα, ποιήματα, εν κατακλείδι, που δείχνουν ένα τεράστιο ποιητικό ταλέντο, που ευτυχώς αναγνωρίστηκε και εγκαίρως και με εγκυρότητα.
     Αν κάποιος ρωτήσει γιατί μιλώ τώρα εγώ, για πρώτη φορά, και για την ποίηση του Πάνου Κυπαρρίση, ενώ ο ίδιος έχει ένα αρκετά σημαντικό και σε ποσότητα έργο, η απάντηση είναι σχεδόν ακαριαία : Περίμενα την κατάλληλη στιγμή (τη στιγμή που φαίνεται – μπορεί και να είναι –, το ποιητικό μέλλον του δημιουργού).               
 
Κριτική: Χρίστος Παπαγεωργίου