«Περπατώντας έξω ένα βράδυ» είναι ο τίτλος ποιήματος του άγγλου ποιητή, δοκιμιογράφου και θεατρικού συγγραφέα  W. H. Auden (1907-1973), από την συλλογή του Another Time (1940) που ολοκληρώθηκε στην Αμερική, όπου ο ίδιος αποφάσισε  να εγκατασταθεί από  το 1939 με την έναρξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Είναι ένα λυρικό ποίημα 15 ομοιοκατάληκτων (ΑΒΓΒ) τετράστιχων, με τρεις ομιλητές: τον αφηγητή του ποιήματος, τον ερωτευμένο άνδρα, τα ρολόγια της πόλης.                  

Στον περίπατο του έξω λίγο πριν βραδιάσει στην πολυσύχναστη οδό Μπρίστολ, ο αφηγητής, παρατηρώντας το πλήθος στον πεζόδρομο, τον παρομοιάζει με σιτάρι σε αγρό, έτοιμο για τον θερισμό. Την ίδια στιγμή ακούει μακριά έξω από την πόλη, εκεί κοντά στο ποτάμι, έναν ερωτευμένο άνδρα να τραγουδά στην αγαπημένη του ότι τέλος δεν έχει ο έρωτας, κι εκείνος έτσι θα την αγαπά αιώνια πέρα από τα ανθρώπινα. Τα ρολόγια της πόλης αρχίζουν τότε να ηχούν και να μιλούν. Μην αφήνεις τον Χρόνο να σε ξεγελά, λένε. Κοίταξε σε μιας λεκάνης μέσα το νερό και αναλογίσου  ό,τι έχεις χάσει, κοίταξε τον εαυτό σου απέναντι στον καθρέφτη, στάσου μπροστά στο παράθυρο και κοίταξε τον έξω κόσμο, κλάψε και  αγάπησε  τον κακό γείτονα σου σαν τον δικό σου κακό εαυτό… Όμως είναι πια βράδυ αργά, ο αφηγητής σωπαίνει, οι ερωτευμένοι έχουν φύγει, τα ρολόγια έχουν σταματήσει να ηχούν,  ενώ το βαθύ ποτάμι συνεχίζει να κυλάει.

Ο αναγνώστης  του ποιήματος συνοδεύει από τον πρώτο στίχο τον αφηγητή  στον περίπατο του, ανέτοιμος μάλλον για την υπερβατική διαδρομή που ακολουθεί όπου με αλληγορίες, προσωποποιήσεις και μεταφορές μπορεί να σμίξουν η Κίνα με την Αφρική, να ανέβει το ποτάμι στο βουνό, να στυφτεί η θάλασσα  και να απλωθεί για να στεγνώσει, να κράζουν σαν χήνες οι ουράνιες αδελφές Πλειάδες, ο παγετώνας να χτυπιέται στο ντουλάπι, η έρημος να στενάζει στο κρεβάτι, το ράγισμα στο φλιτζάνι να οδηγεί στη χώρα των νεκρών, όπου συναντιούνται ευφάνταστα μεταλλαγμένοι  αθώοι ήρωες  παιδικών τραγουδιών… Με τον εντελώς απλοϊκό τίτλο «Περπατώντας έξω ένα βράδυ»  και θαυμαστή  ποιητική  τεχνική, ο ποιητής παρασύρει τον αναγνώστη σε μια δραματική αναμέτρηση της παροδικότητας του Έρωτα  και της Ζωής με την αιωνιότητα του Χρόνου. Ο υποτελής του Χρόνου θεριστής-Θάνατος είναι αλληγορικά παρών από τον πρώτο στίχο του ποιήματος, όπου ο αφηγητής υπαινίσσεται το ανείπωτο, περιγράφοντας  το πλήθος που κινείται στον πεζόδρομο της πόλης σαν στάρι του αγρού που κυματίζει το σούρουπο  πριν τον θερισμό (στ. 3-4). Και τελικά, «…ο Χρόνος ό,τι θέλει θα το έχει/ Ή αύριο ή σήμερα» (στ. 31-32).      

Ο W. H. Auden κατατάσσεται ανάμεσα στους σημαντικότερους μοντέρνους ποιητές του 20^ου αιώνα. Υποστήριζε θερμά ότι πρέπει να υπάρχουν δεσμεύσεις και κανόνες στην ποίηση, υπηρέτησε πιστά το μέτρο και την ομοιοκαταληξία, έγραψε όμως και σημαντικά ποιήματα σε ελεύθερο στίχο. Η μετάφραση του ποιήματος που ακολουθεί αποδίδεται σε ελεύθερο στίχο.

Περπατώντας έξω ένα βράδυ             

                 Ουίσταν Χιου Ώντεν

 

Περπατώντας  έξω ένα βράδυ,
Κάτω στην Οδό Μπρίστολ,
Ο κόσμος στον  πεζόδρομο
Ήτανε στάρι σε αγρό για θερισμό. 

Και από πέρα πλάι στο βαθύ ποτάμι 
 Άκουσα έναν ερωτευμένο να τραγουδά
Κάτω απ’ τη γέφυρα του τρένου:
«Τέλος δεν έχει ο έρωτας.»
Θα σ’ αγαπώ, αγαπημένη, θα σ’ αγαπώ
Μέχρι να σμίξουν Κίνα με Αφρική,
Και το ποτάμι να ανέβει στο βουνό
Κι ο σολομός να τραγουδά στον δρόμο,
Θα σ’ αγαπώ μέχρι που η θάλασσα
Στυφτεί  κι απλώσει να στεγνώσει
Κι αρχίσουνε σαν χήνες οι Πλειάδες
Στον ουρανό να κράζουν.
Θα τρέχουνε τα χρόνια σαν λαγοί,
Γιατί  εγώ στην αγκαλιά κρατώ
Το  «’Ανθος των Αιώνων»,
Και την πρώτη του κόσμου αγάπη.

Όμως της πόλης όλα τα ρολόγια
Άρχισαν να βουίζουν και να ηχούν
«Τον Χρόνο,  ω μην αφήνεις να σε ξεγελά,
Τον Χρόνο να νικήσεις δεν μπορείς.

Στου Εφιάλτη μέσα  τη φωλιά
Εκεί  που είναι η γυμνή Δικαιοσύνη,
Ο Χρόνος στη σκιά παραφυλάει
Και ξεροβήχει όταν να φιλήσεις πας.

Ανάμεσα σε βάσανα  και έγνοιες
Αόριστα ξεφεύγει η ζωή,
Και ό,τι  θέλει ο Χρόνος θα το έχει
‘Η αύριο ή σήμερα.

Συχνά μια καταπράσινη κοιλάδα
Στοιβάζει το ωχρό το χιόνι: 
Ο Χρόνος σταματάει το γαϊτανάκι
Και το εξαίσιο τόξο του βουτηχτή. 

Ω βύθισε τα χέρια στο νερό,
Μέχρι τον καρπό βύθισε τα:
Μες στη λεκάνη, κοίτα κοίτα
Κι αναρωτήσου τι έχεις χάσει.

Χτυπιέται ο παγετώνας στο ντουλάπι,
Η έρημος στενάζει στο κρεβάτι,
Και ένα ράγισμα ανοίγει στο φλιτζάνι
Το μονοπάτι για τη γη των νεκρών.

Όπου οι ζητιάνοι διακινούν το χρήμα 
Κι ο Γίγαντας μαγεύει τον Τζάκ
Και το Αγόρι-Λίλι-Ουάιτ είναι ένας Φωνακλάς
Κι η Τζιλ δείχνει τα οπίσθια της.
Ω κοιτάς, κοιτάς στον καθρέφτη;
Ω κοιτάς τον πόνο σου:
Η ζωή παραμένει μια ευλογία
Κι ας μη μπορείς εσύ να ευλογείς.

Ω στάσου, στάσου στο παράθυρο
Ενώ τα δάκρυα καίνε και κυλούν:
Θα αγαπήσεις τον στρυφνό γείτονα σου
Με τη στρυφνή καρδιά σου.»

Ήταν αγά, αργά το βράδυ,
Οι ερωτευμένοι είχαν φύγει:
Τα ρολόγια είχαν σταματήσει να χτυπούν,
Και το βαθύ ποτάμι συνέχιζε να κυλάει.

                                      W. H. Auden

 κείμενο και μετάφραση:  Μάρω Παπαδημητρίου
© Poeticanet