Οι ποιητές και η αθανασία 

Η  υστεροφημία, «παρθένα βαθυστόχαστα ιλαρή»  κατά τον Καρυωτάκη,  υπήρξε πάντα ο διακαής ανεκπλήρωτος –κατά κανόνα--   πόθος των ποιητών, προσδοκία  νίκης επί της φθοράς και ελπίδα μιας ιδιότυπης αθανασίας, σύμφωνα με την οποία ένας θνητός δημιουργός πλάθει με το έργο του αθάνατα πρόσωπα.
   Χαρακτηριστικό παράδειγμα ο Θέογνις ο Μεγαρεύς  (6ος αι. π.Χ.), ο οποίος στις Ελεγείες του, υποθήκες προς τον νεαρό Κύρνο, εγγυάται με βεβαιότητα την αιωνιότητα για τον ήρωα της ποίησής του:  

Κύρνε σου χάρισα φτερά ανάλαφρα 
να σε σηκώσουν πάνω από την απέραντη θάλασσα και ολάκερη 
την οικουμένη… 
Θα 'σαι στη συντροφιά όσων και τώρα και στους αιώνες που 'ρχονται
αγαπούνε το τραγούδι˙ ώσπου θα στέκει η γη και ο ήλιος θα φωτίζει.
                                    (μετάφραση Μ. Ζ. Κοπιδάκης)

   Το ποιητικό  μοτίβο κοινό: συναντάται και στο «Σονέτο ΧVIII» του Σαίξπηρ:

Όσο θα βλέπουν μάτια κι άνθρωποι θ' αναπνέουν,
οι στίχοι αυτοί θα ζουν κι εσύ θα ζεις μαζί τους.
                                     (μετάφραση Στυλιανός Αλεξίου)

   Στον Καβάφη το θέμα είναι κυρίαρχο: ο Καισαρίων του ομώνυμου ποιήματος και, ακόμα, ο Λάνης, ο Ευρίων, ο Λεύκιος των επιτυμβίων καβαφικών ποιημάτων, πρόσωπα όλα επινοημένα από τον ίδιο τον ποιητή και πλασμένα με τα χαρακτηριστικά μιας τέλειας ωραιότητας, που έφυγαν από τη ζωή στα δεκαεφτά,  στα είκοσι δύο ή στα είκοσι εννιά τους χρόνια, είναι πορτραίτα νεκρικά, φαγιούμ, που ζουν μέσα στον αιώνια σταματημένο χρόνο της καβαφικής ποίησης και αποτελούν τη δική της απάντηση στη μεγάλη αδικία του πρόωρου θανάτου.
   Η  ποίηση, σε όλες τις εποχές και σε όλους τους τόπους, δίνει πάντα αέναη  μάχη με τον θάνατο και τη φθορά του χρόνου και παραδίδει  αιώνια  ωραία κι άφθαρτα τα σαγηνευτικά της  πρόσωπα είτε πρόκειται για τον Κύρνο των Ελεγειών   του Θεόγνιδος, είτε για τη γυναικεία  μορφή του σαιξπηρικού σονέτου ή για τους εξαίσιους νέους της καβαφικής ποίησης.

                                       Τασούλα Καραγεωργίου