ΧΑΡΑ ΣΑΡΛΙΚΙΩΤΗ

ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟΙ ΤΟΠΟΙ

Εκδόσεις Τυπωθήτω 2012

                                 Η σκέψη είναι μια αρετή μεταναστευτική. 
                                                                     Χ.Σ.

Το βιβλίο της Χαράς Σαρλικώτη (γνωστής μεταφράστριας, μεταξύ άλλων, του Πρίμο Λέβι και της Έλσας Μοράντι), τιμήθηκε φέτος με το βραβείο πρωτοεμφανιζόμενου ποιητή «Κάτια Γρηγορίου Θεοχαράκη».  Η Χ.Σ. δημιουργεί εδώ ένα ιδιαίτερα προσωπικό στίγμα, που φαίνεται να έχει αφομοιώσει πολύ καλά τις επιδράσεις της μοντέρνας αμερικανικής ποίησης. Με την επικουρία μιας πυκνής και λιτής φόρμας, ο λόγος της κινείται αφαιρετικά καταγράφοντας κόσμους, πραγματικούς και φαντασιακούς, μέσα από ένα διαρκές παιχνίδισμα εναλλασσόμενων εσωτερικών συγκινήσεων που εντούτοις δεν εστιάζουν τόσο στη συναισθηματική ζωή όσο στην ίδια τη φαντασία. Το ιδιαίτερο σε αυτή την ποίηση είναι ο τρόπος που η Χ.Σ συνδέει τα πράγματα και τα γεγονότα  με αναπάντεχες σκέψεις, ετερόκλητες εικόνες, νοηματικές υπερβάσεις, άτακτες αλληλουχίες περιστατικών χωρίς καμιά φανερή συγγένεια μεταξύ τους· και κυρίως η λαιμαργία του βλέμματος, που επιμένει να αντλεί από τον περίγυρο όσα η ποιητική αίσθηση μπορεί να μετονομάσει, εντάσσοντας πολλά διαφορετικά μέρη σε ένα ενιαίο σύμπαν.

Ξεχωρίζω εκείνα ειδικά τα ποιήματά της με τον σύντομο στακάτο λόγο και τις μικρές προτάσεις, τα οποία, σαν φόρμα και σαν κλίμα, παραπέμπουν στην επιτήδεια τεχνική της SylviaPlath. Ωστόσο η Χ.Σ. δεν είναι «σκοτεινή» ποιήτρια ούτε συνθλίβεται από τη βάσανο κάποιου υπαρκτικού φορτίου· χτίζει με ανάλαφρα υλικά, επιμένοντας στη ροή της ίδιας της ζωής, των μικρών γεγονότων τα οποία ανάγει σε ευμεγέθεις παρουσίες της ευαισθησίας. Η ίδια διαλέγει να κρατάει μια απόσταση από τα πράγματα, μένοντας συνήθως σε στάση ουδέτερης παρατήρησης, ακόμα και τότε που είναι αυτοαναφορική. Η ποιητική της, εντούτοις, δεν επικεντρώνεται στην ανθρώπινη παρουσία, όσο στο κοσμικό της πλαίσιο, στη φυσική χλωρίδα από την οποία ο άνθρωπος αναδύεται συνδεδεμένος άρρηκτα με το γίγνεσθαι.

Η ατμόσφαιρα αυτής της ποίησης, έτσι όπως μας υποβάλλεται μέσα από τη διαρκή εναλλαγή των εικόνων, μοιάζει με εκείνη του κινηματογραφικού φακού που καταγράφει πολλά συμβάντα ταυτοχρόνως. Κάθε ποίημα της συλλογής, αποτελεί πράγματι μια συρραφή κόσμων, τμημάτων γεωγραφίας και ιστορίας, ιδιαίτερων στιγμών, φανταστικών τόπων και αλληλοδιαδεχόμενων παραστάσεων. Το βιβλίο στο σύνολό του διαποτίζεται από κοσμοπολίτικη χροιά. Το Πίτσμπουργκ, το Μπουένος Αϊρες, η Λισσαβόνα και η Ιρλανδία, ο Ατλαντικός και το Βιετνάμ, η Ιάβα και το Μεξικό, γίνονται εδώ σημαίνοντα γλωσσικά σημεία πάνω σε μια διογκούμενη νοητή σφαίρα. Η Χ.Σ. προβάλλει αυτό το κοσμοπολίτικο βλέμμα που εκτείνεται στις ηπείρους, καταργώντας όλες τις αποστάσεις, χωροταξικές και συναισθηματικές: «Το σώμα μου μετατοπίζεται από τον εαυτό μου, όπως μερικές πόλεις μετατοπίζονται στον χάρτη μετά από δυνατό σεισμό», διαβάζουμε στο ποίημα Οι καταρράκτες του Ιγκουασού. Έτσι, αυτή η κίνηση διεύρυνσης γίνεται τρόπος θραύσης των περιορισμών της και πράξη μιας πιο συνολικής απελευθέρωσης, ορίζοντας την φαντασία σαν το μαγικό αερόστατο που επιτρέπει στην ποίηση να εκφράσει την καθολική της διάσταση.

Ένα ενδιαφέρον βιβλίο, με αυστηρό ρυθμό, λεπτό αίσθημα, γνώση της νοηματικής ακρίβειας και κάθε επί μέρους αναγκαιότητας που αναδεικνύει τη σχέση φόρμας-περιεχομένου. Ένα έργο που υπόσχεται ενδιαφέρουσα συνέχεια.

HOTEL ST. JACQUES

Είμαστε ήσυχοι και προστατευμένοι.
Χωρίς κλειδιά χωρίς κουζίνα.
Εάν έχουμε ένα αίτημα ή κάποια σκέψη
Καλούμε τη ρεσεψιόν.
Ο φύλακας άγγελος χωρίς αύρα, ούτε φτερά
Απαντά.|
Δεν λέει από πού ήρθε
Δείχνει αόριστα «από μακριά».
Ανήκει στη γη και κάθε φορά που ανοίγει
Η αυτόματη πόρτα βλέπει «καινούργιους τρόπους για
                   να ζήσεις».
Προφέρει ονόματα και διευθύνσεις φωναχτά.
Καινούργιοι ήχοι φθάνουν συνεχώς.

Η νύχτα εγκαθίσταται στο τζάμι
Γέρνει στο κρεβάτι. Είναι επικλινής.
Οι πλειάδες θρυμματίζονται στο δωμάτιο είκοσι έξι.
Ο ύπνος αρχίζει με ένα ελάφι
Που τρέχει στο ασύλληπτο δάσος
Τελειώνει όταν το ελάφι έχει παγιδευτεί
Στο όνειρο της νύχτας.

Κλεοπάτρα Λυμπέρη