Παυλίνα Παμπούδη: Εις εαυτόν  

Δεν υπάρχει αμφιβολία, η ποίηση, όπως κι αν έχει, είναι πηγή συναισθημάτων. Αυτή είναι η δουλειά της.     

Ναι, οι τακτικές μου σοδειές ποιητικών πονημάτων μου προσφέρουν πάντα ευρεία γκάμα συναισθημάτων: από διαφόρων διαβαθμίσεων ενδιαφέρον, μέχρι διαφόρων διαβαθμίσεων πλήξη. Μου προκαλούν από απλά και συνοπτικά  συναισθήματα (ευχάριστη / δυσάρεστη  έκπληξη) μέχρι σύνθετα και σκόρπια (αόριστη ενόχληση με ψήγματα αμφιβολιών/ αόριστη αμφιβολία με ψήγματα ενοχλήσεων). 

Ας συμπεριλάβω και τις έντιμες συλλογές, αυτές που μου προκαλούν ένα στιγμιαίο αίσθημα απογοήτευσης μαζί με ένα παρατεταμένο αίσθημα ανακούφισης. Είναι αυτές  που ήδη οι  πρώτες σελίδες τους με  πείθουν ότι δεν χρειάζεται να διαβάσω και τις επόμενες.
 
Ευτυχώς είχα και πάλι συλλογές από όλες τις κατηγορίες, αλλά σε μάλλον καλή ποσόστωση. Μπορώ  λοιπόν να ξεχωρίσω ευθαρσώς 6 που συγκατατέθηκαν να συνομιλήσω με τους στίχους τους (Μέρος Α΄ ), καθώς και 4 που, για διαφορετικούς λόγους η καθεμιά, μου προκάλεσαν μια σιωπηλή συγκίνηση / συνενοχή, και από τις οποίες  παραθέτω απλώς δείγματα δωρεάν (Μέρος Β΄ ).

 

ΜΕΡΟΣ Α΄ 

1 ΛΕΥΤΕΡΗΣ ΤΣΩΝΗΣ (1984, Αθήνα) ΣΤΟ ΜΑΥΡΟ ΚΛΙΚ ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΠΤΗ, Εκάτη

ΕΡ: Πώς σας εμπνέεται ο δημιουργός σας;

ΑΠ: Κάθεται μόνος στο δωμάτιο / Τον τριγυρνά όμως δίπτερο / μια παρουσία μια αίσθηση / κάτι / σιωπή με στόμα. / «Σιωπή με στόμα;» σκέφτεται. / Κοιτάζει έξω απ’ το παράθυρο / δουλεύει μέσα του καιρό / αυτή η αφόρητη υποψία.  

ΕΡ: Πόσο συμμετέχει συνειδητά στη διαδικασία της γραφής;

ΑΠ:- η αίσθηση δεν σκούντηξε ακόμα την αντίληψη -/ σε ερώτηση που αγνοώ, το έαρ γνέφει ναι / στα πέταλά σου. 

ΕΡ:  Πώς σας τολμά; Και πώς σας παρουσιάζει εντέλει σε υποψήφιους αναγνώστες;

ΑΠ: Δεν είναι εύκολο να χαϊδέψεις την τίγρη // έκανε να την χαϊδέψει / γρήγορα όμως αποτραβήχτηκε. / Ασάλευτοι τώρα κοιτάζουν / το τρελό φαινόμενο / -το δημιούργημά τους. // Ανάμεσά τους / ένα ρυάκι κυλάει / με την ορμή της τίγρης.

ΕΡ: Τι είναι γι αυτόν η ποίηση;

ΑΠ: Ζει στο μαύρο κλικ του διακόπτη / προσποιείται την ανάσα / σε εξώκοσμη διαπασών / και εξαφανίζεται όταν το φως ανάψω.

ΕΡ: Τι είναι ο ποιητής;

ΑΠ: Θεολόγος - Τυφεκιοφόρος

Σχόλιο:  Ο Λευτέρης Τσώνης, δευτεροεμφανιζόμενος στο ποιητικό στερέωμα,  παρουσιάζει αξιοπρόσεκτα δείγματα δηγμάτων από τα γονιμοποιά δίπτερα πτερόεντα της  ζωντανής ποίησης . 

2 ΚΑΤΕΡΙΝΑ ΜΑΡΔΑΚΙΟΥΠΗ (1988, Λαμία) , ΤΟ ΑΡΡΩΣΤΟ ΖΩΟ. Ενύπνιο

ΕΡ: Πώς αντιμετωπίζει την ποίηση η δημιουργός  σας;

ΑΠ: Κάπου τρεμοσβήνει ένα φως / στο απέναντι παράθυρο ή / στην καρδιά ενός ζώου που πεθαίνει / ένα φως προσπαθεί να υπάρξει

ΕΡ: Ποια είναι η σχέση της με την ποίηση;

ΑΠ:  Βλέπει μέσα μου με τον ίδιο τρόπο που βλέπω μέσα της εγώ. (…) Τα βλέφαρά της κάποτε ανοίγουν // το ποίημα / σκορπά

ΕΡ: Πώς σας γράφει;

ΑΠ:  Μέσα στον κήπο / με τις αναμνήσεις των πουλιών / τραβώ τη μεγάλη κλωστή / την αρχή και το τέλος 

ΕΡ:  Το άρρωστο ζώο – που σας δίνει και τον τίτλο, τι κάνει μέσα στους στίχους σας;

ΑΠ: Όλα τα ζώα που έφυγαν / χωρίς να τα κλάψει κανείς / ζουν ξανά / και ξανά / τον πρώτο τους έρωτα

ΕΡ: Πώς βλέπει τον κόσμο η δημιουργός σας;; Τι είσαστε για εκείνη μέσα στον κόσμο;

ΑΠ:  τα δάκρυα γυάλινα και εμείς / χάρτινες μελωδίες παραδομένες στο θάνατο 

Σχόλιο: Πρώτο ποιητικό βιβλίο της Κατερίνας Μαρδακιούπη.  Φρεσκότατο. Αθώες φωτεινές ματιές στα σκοτεινά της ψυχής,  λίγη δροσιά (ελάχιστα τοξική) σ’ ένα στεγνό κόσμο  

3  ΕΙΡΗΝΗ ΜΑΡΓΑΡΙΤΗ, ΣΥΝΝΕΦΟΚΥΝΗΓΗΤΟ, Μελάνι

ΕΡ: Ποια συμβουλή ακολούθησε η δημιουργός σας κι άρχισε να σας γράφει;

ΑΠ: Κάθε ποίημα πρέπει να περιέχει τουλάχιστον μια φράση / που δεν καταλαβαίνει κανείς, είπε. Ούτε εσύ / Κυρίως εσύ. // Αλλιώς τι διάολο το γράφεις, αν ξέρεις από πού ήρθε.

ΕΡ: Τι λέει πως είσαστε για εκείνη; 

ΑΠ:  (…) το ποίημα είναι ένα κουτί / σκληρό κουτί / και μπαίνω μέσα

ΕΡ: Τι θα έλεγε σ’ έναν ομότεχνο που εκτιμά;

ΑΠ:  (…) είσαι μικρό παιδί / κανείς δε σε ξέχασε ακόμα στην πλατεία.

ΕΡ: Πώς σας γράφει;

ΑΠ: Από τη μια πλευρά υπάρχει θάλασσα. Από αυτές που περπατάς, περπατάς και ποτέ δεν βυθίζεσαι, μέχρι να είναι πια αργά. Από την άλλη / 

ΕΡ: Φαίνεται να κρατά κανόνες στη ζωή της. Εσάς πού σας εντάσσει;

ΑΠ: Κάθε μέρα στις 12.45 ακριβώς / θυμάμαι / πόσο δύσκολο είναι / να διαβάσεις ένα ποίημα // Είναι κι αυτή η υπενθύμιση μια κάποια ασφάλεια

Σχόλιο: Η Ειρήνη Μαργαρίτη γράφει ποιήματα «εκ προμελέτης». Της αρέσει να σκηνοθετεί  τη δράση / μη δράση τους, αλλά συχνά αφήνεται με χάρη και στην ποιητικότητα του αυτοσχεδιασμού   

4 ΓΙΑΝΝΗΣ ΕΥΣΤΑΘΙΑΔΗΣ: ΠΟΙΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΣΤΙΧΟΥΡΓΗΜΑΤΑ (1975-2021) Μελάνι

ΕΡ: Πώς σας χαρακτηρίζει ο δημιουργός σας;

ΑΠ: Στίχοι όχι για μελοποίηση / ούτε για απαγγελία / Ούτε καν για χαμηλόφωνη ανάγνωση / μόνο για εσωτερική αποστήθιση / σαν μονότονη πρωινή γυμναστική / και άσκηση μοναξιάς 

ΕΡ: Τι ξέρει όμως κατά βάθος;

ΑΠ:  το πιο μέσα του ποιήματος / είναι πάντα / μαύρο

ΕΡ: Τι συμβουλή έδωσε στον εαυτό του για ν’ αρχίσει να σας γράφει;

ΑΠ: Χρησιμοποίησε τη λευκή σελίδα / για καθρέφτη // κοιτάξου μέσα // αξιοποίησε το περιττό / και το υπόλοιπο απόθεμα / κάνε το μνήμη // πειθάρχησε τις λέξεις // αφήσου στην ψευδαίσθηση / πως ανακαλύπτεις τις έννοιες τους / για πρώτη φορά // χρησιμοποίησε μόνο εκείνες / που εκφράζουν το διφορούμενο // δηλαδή όλες

ΕΡ: Τι είναι γι εκείνον η ποίηση;

ΑΠ: τα ωδικά σου όλα της φωνής / καθώς παράτονα ραμφίζουν το παράπονο / σε τζάμι παρελθόντος 

ΕΡ: Πώς δικαιολογεί την ύπαρξη των στίχων σας με παιγνιώδη και ντροπαλό τρόπο;

ΑΠ: ΕΛΑΦΡΥΝΤΙΚΟ /// Ο πρότερος έντιμος βίος των λέξεων  

Σχόλιο: Η συγκεντρωτική αυτή έκδοση  του  δόκιμου ποιητή Γιάννη Ευσταθιάδη μας παρουσιάζει όλο το φάσμα των ακροβασιών του μεταξύ ερεβώδους και παιγνιώδους: από τη μια ποιήματα ενήλικα και υπερήλικα, με γραφή άμεση, απλή και  βαθιά  και, από την άλλη (το φαρμάκι και το αντίδοτο), στιχουργήματα ανάλαφρα και ευφυή

5 ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΦΩΣΤΑΙΝΗΣ ΡΗΓΜΑΤΑ ΣΙΩΠΗΣ, Εκδόσεις των φίλων

ΕΡ: Τι λέει για τα οικοδομικά σας υλικά ο δημιουργός σας;

ΑΠ:  Οι λέξεις είναι πουλιά / πρέπει να στήσεις δόκανο / και να’ σαι τυχερός για να τις πιάσεις (…) Οι λέξεις είναι παιδιά που γράφουν/ τον χρόνο στ’ αχαμνά τους. / Συνάντηση έχουν μυστική / με όνειρα του μέλλοντος (…) // Οι λέξεις έχουν εσένα ανάγκη / κι εμένα, αλλιώς / μένουν σιωπηλές κι απαρηγόρητες.

ΕΡ: Γιατί γράφει;

ΑΠ:  μικρός / για να διασχίσω το σκοτάδι / να περάσω το ποτάμι μόνος / έλεγα και ξανάλεγα μια προσευχή. 

ΕΡ: Θα μπορούσατε να θεωρηθείτε «φυσιολατρικά» ποιήματα;

ΑΠ:  Μέσα στη φύση το εγώ / περιφερόμενη καρικατούρα μοιάζει / Φτωχά τα λόγια ας σιωπούν / μπροστά σε ποίηση αιώνια

ΕΡ: Πώς του «συμβαίνετε»; Κι εσείς  σαν φυσικά φαινόμενα;

ΑΠ:  Φύτεψε δέντρα στον καιρό τους / ποιήματα στη θύελλα

ΕΡ: Έχει να πει κάτι στους ομότεχνους;

ΑΠ: Η γραφή – έτσι κι αλλιώς το άγραφο δεν γράφεται / αν έχεις φτάσει στην απόγνωση, έχει μια ευκολία. / Φτάνει να μην κυνηγάτε, μανάρια μου, τις λέξεις / θα έρθουν εκείνες να σας βρουν. / Η τίμια ζωή είναι ζόρικη. Κι είναι για λίγους. 

6  Θ.Π.ΖΑΦΕΙΡΙΟΥ ΓΙΑ ΜΙΑ ΟΜΟΙΟΚΑΤΑΛΗΞΙΑ , εκδ. Ιδεόγραμμα

ΕΡ: Τι λέει για σας ο δημιουργός σας;

ΑΠ: Λες πως τα ποιήματά σου / Είναι παιδιά σου. /Δίνεις τη ζωή σου / Και για ένα κακό ποίημα; 

ΕΡ: Τι λέει γενικά για τα ποιήματα;

ΑΠ: Δεν είναι τα λόγια μας / πολλών λογιών // (…) Λόγια άλογα μόλις γεννηθούν  / Καβαλημένα λίγο πριν πεθάνουν / (…) Λόγια νεκρά των ζωντανών / Και ζωντανά νεκρών

ΕΡ: Πιστεύει σε σας; Αμφιβάλλει; 

ΑΠ: Ας πούνε  ότι μόνα τους / Γραφτήκανε τα ποιήματά μου. / Θα ξεγραφτούνε / Αν βγάλουν το εγώ μου // Εγώ, που για να ζήσουν εκείνα / Σκότωσα κι έθαψα μέσα τους / Τον εαυτό μου. 

ΕΡ: Γιατί σας γράφει; 

ΑΠ:  Είναι απόδειξη / Ότι υπάρχω / Ό, τι είπα; // Αν μάλιστα αποδειχτεί / ότι τα ίδια θα ’χαν ειπωθεί / Κι αν δεν υπήρχα;

ΕΡ: Τελικά, τι είναι η ποίηση γι αυτόν;

ΑΠ: Ένα και μοναδικό ακριβοπληρωμένο / Διάλειμμα σε κάτι πιο βαθύ / Πιο πυκνό πιο μαύρο πιο άγνωστο / Απ’ το σκοτάδι. 

Σχόλιο:  Ο Θ. Ζαφειρίου, σ’ αυτό το παλιότερο βιβλίο του, γράφει κυρίως ποιήματα – ασκήσεις, ποιήματα ποιητικής.  Σαν πρόχειρες καθημερινές σημειώσεις επιβίωσης. Αλλά,  σχεδόν μηχανικά, κυκλώνει από πλάγιους δρόμους  την ποίηση και προσεγγίζει το απροσπέλαστο αντικείμενό της

Μέρος Β΄ 

1  ΤΑΣΟΥΛΑ ΤΣΙΛΙΜΕΝΗ: Η γυναίκα δέντρο, Εκδ. ΑΩ

ΑΕΡΟΦΩΝΑ ΟΡΓΑΝΑ

Να ζωγραφίζω νότες στο χαρτί δεν έμαθα ποτέ.
Ούτε και να τις τραγουδώ σε όργανα αερόφωνα,
Με επιστόμια, οπές, κλειδιά ή πιστόνια.
Με την ανάσα μου στο σώμα σου
Αρχέγονες δονήσεις μόνο
Μπορώ να επιχειρώ,
ικανές να κάνουν θρύψαλα
πολύτιμους κρυστάλλους. 

Σχόλιο:  Η Γυναίκα – δέντρο της Τασούλας Τσιλιμένη είναι μια αποδελτίωση ζωής, μεγαλόψυχη, με αποδοχή και κατανόηση για τα μεγάλα και τα μικρά πάθη της ανθρώπινης συνθήκης. Ένα ανάλαφρο ρίγος που διατρέχει μια παγιωμένη θλίψη. 

2  ΙΟΥΛΙΤΑ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ: ΓΗ ΜΗΤΗΡ, Εκδ. Ύψιλον

Παλιές μνήμες

Σιωπή
Στα σέπαλα της νύχτας
Άδειοι κάλυκες
Κι ένα φεγγάρι 
Πεταμένο από χαρτί
Παλιάς ιχνογραφίας
Στο πάτωμα
Πλακάκια με μικρά ανθέμια
Κεραμιδιά
Μιας κούκλας τα άκρα τα εύθραυστα
Κορδέλες, κέρματα δραχμής
Ένα κλειδί
Που δεν ανοίγει τίποτα
Κι από φίλντισι κουμπάκια
Σε παλτό μικρό…

Κάνει τόσο κρύο
Μες στις παλιές μνήμες… Μαμά.

Σχόλιο: Η Γη μήτηρ της Ιουλίτας Ηλιοπούλου είναι μια προσέγγιση στο αναπόδραστο, ένα βιβλίο πένθους με μικρά ποιήματα- επιτύμβια,  μια δακρυδόχος για αιθέρια αποστάγματα λύπης     
 

3  ΔΗΜΗΤΡΑ ΠΑΥΛΑΚΟΥ: BLUT UND BODEN, Εκδ. Αρμός

Ο άνθρωπός μου

Δεν ανταλλάξαμε
Μια ζωή
Ούτε λέξη
Μόνο κοιταζόμαστε
Μύριζε τον αέρα
Ήξερε τι γίνεται
Δυο χιλιόμετρα μακριά μας
Καθόταν δίπλα μου
Και κοίταζε 
Πίσω απ’ την πλάτη μου
Όλοι νόμιζαν 
Ότι ήταν σκύλος
Ο πιο πιστός
Άνθρωπος
Με νοιάστηκε
Δεκαέξι ολόκληρα χρόνια
Μέρα-νύχτα
Ο άνθρωπός μου.

Σχόλιο: Το Blut Und Boden είναι η εικοστή ποιητική συλλογή της Δήμητρας Παυλάκου. Γραφή λιτή, άμεση, ειλικρινής και απλή που εικονογραφεί μικρές αθέατες ιστορίες μιας φύσης που πάσχει από τα ανθρώπινα και τα απάνθρωπα.

4  ΒΑΛΤΕΡ ΠΟΥΧΝΕΡ: Ο ΜΙΚΡΟΣ. Εκδ. Νίκας

(…) Παράλληλος κόσμος ο λόγος. Όπως τα μαθηματικά. Και με τάση αυτονόμησης. Όπως και τα μαθηματικά. Αλλά περισσότερο ακόμα. Μέχρι που η σημασία γίνεται αμφίβολη. Θέμα δημιουργικής ερμηνείας. Όπως η μουσική. Η μουσική σημαίνει; Η ποίηση μοιάζει να είναι στο δρόμο προς τη μουσική. Χμ. (…)

Σχόλιο: Μια σειρά μικρών, αρθρωτών πεζοποιημάτων, όπου ο μικρομέγαλος «Μικρός» προσλαμβάνει με μια πολυπρισματική, καλειδοσκοπική οπτική, ταυτόχρονα, την θαυμαστή και φοβερή εμπειρία του ανθρώπου μέσα στον κόσμο και του παιδιού μέσα στον άνθρωπο 
 

© Poeticanet