LIVIU MĂȚĂOANU

 

© Poeticanet

Επιμέλειαι Μετάφραση: ΑΝΤΖΕΛΑ ΜΠΡΑΤΣΟΥ/ANGELA BRATSOU

 

Ο LIVIU MĂȚĂOANU (γεν. 14 Ιανουαρίου 1968, Câmpulung, Argeş): είναι συγγραφέας, καθηγητής, πολιτιστικός δημοσιογράφος και παραγωγός τηλεοπτικών εκπομπών  (Clubul de Arte, ClipArt, Cartea Săptămânii) και ραδιοφώνου (Destine - τρέχουσα παραγωγή). Αρχισυντάκτης του διαδικτυακού περιοδικού Muscelnet (εκδόθηκε μεταξύ 2000-2004), συντάκτης στους εκδοτικούς οίκους Ars Docendi, Paralela 45, Cartea Românească, Polirom. Ο Liviu Mățăoanu έκανε το λογοτεχνικό του ντεμπούτο το 1991 στο περιοδικό Calende (τώρα Argeș). Ντεμπούτο σε βιβλίο: Pauză de o țigară/Διάλειμμα για ένα τσιγάρο, 1994. Είναι μέλος (2002) της Ένωσης Ρουμάνων Συγγραφέων, Παράρτημα Πιτέστι.

Απόφοιτος της Σχολής Ιστορίας,  Πανεπιστήμιο του Βουκουρεστίου.

Ειδικός δημοσιογράφος στη Σχολή Δημοσιογραφίας και Επιστημών της Επικοινωνίας του Πανεπιστημίου του Βουκουρεστίου.

Το 1995 και το 1996 οργάνωσε δύο ιδιωτικές εκδόσεις της Εθνικής Φοιτητικής Κατασκήνωσης για Λογοτεχνική Δημιουργία στο Câmpulung (Slătioara – Voina, Prislop – Dragoslavele). Διηύθυνε πολλές λογοτεχνικές λέσχες. Έχει δημοσιεύσει σε περιοδικά λογοτεχνίας, πολιτισμού και εφημερίδες.

Εκδοθέντες τόμοι:

•Pauză de o țigară/ Διάλειμμα για ένα τσιγάρο (1994)
•Umbra personajului/ Η σκιά του χαρακτήρα (1999, 2019)
•Poeme urbane/Αστικά ποιήματα (2015)
•Deasupra lui Hans?Πάνω από τον Χανς (2016).
•Poezia lirică din Muscel/Η λυρική ποίηση από το Μουστσέλ (2022)

Συμμετείχε σε ανθολογίες και έχει ανθολογήσει ποίηση.

Έχει δημοσιεύσει σε πολλά λογοτεχνικά περιοδικά στη Ρουμανία.

 

LIVIU MĂȚĂOANU (n. 14 ianuarie 1968, Câmpulung, Argeș): Scriitor, profesor, jurnalist cultural și realizator de emisiuni TV (Clubul de Arte, ClipArt, Cartea Săptămânii) și radio (Destine – realizată în prezent). Redactor-șef al revistei online Muscelnet (apărută între 2000-2004), redactor la editurile Ars Docendi, Paralela 45, Cartea Românească, Polirom. Liviu Mățăoanu a debutat literar în anul 1991 în revista Calende (actuala Argeș). Debutul în volum: Pauză de o țigară, 1994. Este membru al Uniunii Scriitorilor din România (2002), Filiala Pitești.

Licențiat la Facultatea De Istorie, Univ. din București.

Expert jurnalist la Facultatea de Jurnalism și Științele Comunicării a Universității din București.
În 1995 și 1996 a realizat două ediții private ale Taberei Naționale Studențești de Creație Literară la Câmpulung (Slătioara – Voina; Prislop – Dragoslavele).
A condus mai multe cenacluri literare.
A publicat în revistele de literatură, de cultură sau ziare.

Volume publicate:

•Pauză de o țigară (1994)
•Umbra personajului (1999, 2019)
•Poeme urbane (2015)
•Deasupra lui Hans (2016).
•Poezia lirică din Muscel (2022)

În volume colective:

•Despărțirea de cotidian(1997)
•Plagiator (1998)
•Arheologie generală (2000)
•Mihai Moșandrei, Evocări pentru eternitate (Carina Purnichi, 2014)
•#Rezist! Poezia (2017)
•Antologie – Poetica (2018, Germania)
•Prăvălia cu poezie, Adrian Alui Gheorghe (2019)
•Prietenii și literatura. Club 8, OuTopos și invitații lor, Ana Săndulescu (2019)
•Poezia canonică românească, Virgil Diaconu (2020)
•Catharsis. Aventuri de zi cu zi, coord: Florin Iaru (2021)
• Sufletul cuvântului (critică literară), Domnița Neaga (2022.
• Raidul poeților (interviuri), Robert Șerban (2023).
•Testament – 400 Years of Romanian Poetry (400 de ani de poezie românească) (2019).
•Enciclopedia Scriitorilor Români Contemporani de Pretutindeni (2020)
•Romanian Poetry from its Origins to the Present (Poezia românească de la origini și până în prezent) (2020).

Antologator:

•Poemul cu 1000 de fețe (2000)
A publicat în foarte multe reviste literare din România.

---

ο άγγελος δεν είχε πια φτερά / εδώ και πολύ καιρό 

ο άγγελος δεν είχε πια φτερά/ εδώ και πολύ καιρό 
όλοι οι φίλοι μου ψιθύριζαν ότι φαίνεται να είναι κάποιος γνωστός
πήγαινε να μοιάζει με άνθρωπο κάθε μέρα που περνούσε / ίσως
μ’ έναν παιδικό μου φίλο / ίσως μ’ έναν αγαπημένο μου / μ’ ένα συγγενή μου
μ’ έναν που είδα στην τηλεόραση / ποιος ξέρει;

στην έκτη δημοτικού είχα μια φωτογραφία μαζί σου / καθόσουν
πάνω σε ένα παραλληλεπίπεδο μπροστά στον φωτογράφο κι εγώ
φανταζόμουν ότι για μένα είχες τραβήξει τη φωτογραφία / έκλαψα
πολύ και κρυφά αργότερα / μου είπε η μάνα μου
ότι όλες οι φωτογραφίες είναι τραβηγμένες έτσι.

στο στρατό διάβαζα πάρα πολύ / κυκλοφορούσα με
τον Σταντάλ και τον Ντοστογιέφσκι κάτω από το χιτώνιο, σαν πανοπλία
γλιστρούσαν κάτω από τις τσέπες στο στήθος και στηριζόταν
στη ζώνη / είχα εκατοντάδες πνεύμονες το έναν πάνω στο άλλον

ρουφούσα τον πρωινό αέρα χωρίς κόκκο σκόνης και
είχα βάλει σελιδοδείκτη τη φωτογραφία σου.

πριν διαβάσω κοιτούσα ανέκφραστα και φανταζόμουν ότι εγώ
σου λέω όλα εκείνα τα γεγονότα / καλύτερα
σε φανταζόμουν να κάθεσαι μπροστά μου και να με ακούς
όταν σου απήγγειλα από τον Ion Barbu ή από τα σονέτα
του Voiculescu·
.............. .......... ............... / ......... ..........................
................................. / .............. ...........
όταν παίζαμε βόλεϊ και σου έριχνα μόνο μπαλιές με φάλτσο
ψηλά / για να δω τα βυζιά σου κάτω απ’ το μπλουζάκι σαν δύο αγγελούδια
κρυμμένα, έτοιμα να εκπληρώσουν μια συγκεκριμένη επιθυμία.

εκεί ο έρωτάς μου έπαιρνε σάρκα και οστά.

μετά συνειδητοποίησα ότι η φωτογραφία σου ήταν μεγαλύτερη
από το βιβλίο / ο Voiculescu είχε κυκλοφορήσει σε μια έκδοση τσέπης
και έπρεπε να σε κόψω / να σου κόψω το μέτωπο και το πηγούνι

και κομμένο έτσι / το πρόσωπό σου έμοιαζε με αγγείο της κεραμικής του  Cucuteni 
τραπεζοειδές και με πτυχές στα μάγουλα / στο στόμα / κάτω από τα μάτια σου

φανταζόμουν τους γοφούς σου με κόκκινες ρίγες / τις οποίες 
έστρωνα με το χέρι/ μίαν άλλη φορά σε φανταζόμουν

να με κοιτάς από ένα παραθυράκι σκηνής μέσα από το οποίο το πρόσωπό σου δεν χωρούσε ολόκληρο·

ή σε ονειρευόμουν σ’ ένα ταξίδι σε πολλές φαντασιώσεις μου
και σε καθεμία από αυτές καθόσουν ακίνητη / σαν μαγεμένη
από εκείνα τα γλυκόλογα / που μόνο οι ποιητές
ξέρουν να λένε / και περίμενα κάθε στιγμή
μετά από κάθε διαβασμένη σελίδα / να με ρωτήσεις κάτι

«άκου / εσύ όταν με ακουμπάς με το χέρι νιώθεις εκείνο το τρέμουλο
εκείνη την απαλή κίνηση που αδυνατείς να σταματήσεις;»

îngerul nu mai avea aripi / de mai multă vreme

îngerul nu mai avea aripi / de mai multă vreme
toți amicii mei şopteau că pare a fi cineva cunoscut
începea să semene a om pe zi ce trece / poate
un amic din copilărie / poate un prieten / o rudă
unul pe care l-am văzut la televizor / cine ştie;

în clasa a VI-a aveam o fotografie cu tine / stăteai
pe un paralelipiped în fața fotografului şi eu
îmi închipuiam că pentru mine pozasei / am plâns
îndelung şi ascuns mai apoi / mama mi-a zis
că toate pozele se fac aşa;

în armată am citit foarte mult / umblam cu
stendhal şi dostoievski sub veston ca o armură
se strecurau pe sub buzunarele de la piept şi se propteau
pe centură / aveam sute de plămâni unul peste altul

respiram aerul dimineții fără un fir de praf şi
făcusem din fotografia ta un semn de carte;

înainte să citesc priveam în gol şi îmi închipuiam că eu
îți povestesc toate acele întâmplări / cel mai bine
mi te închipuiam stând în fața mea şi ascultându-mă
când îți recitam din ion barbu sau din sonetele
lui voiculescu;
...............  ..........  ...............   /  ...................  ......... 
.....................  ..............   /  ..............  ...........

când jucam volei şi îți dădeam numai mingi cu boltă
înalte / ca să îți văd sânii mulați sub tricou ca doi îngeri
ascunşi gata să îndeplinească o anume dorință;

acolo amorul meu se împlinea;

apoi mi-am dat seama ca fotografia ta era mai mare
decât cartea / voiculescu apăruse într-o ediție de buzunar
şi a trebuit să te tai / să îți tai fruntea şi barba

şi aşa tăiată / fața ta semăna cu un vas din cultura cucuteni
trapezoidal şi cu îndoituri pe obraji / pe gură / pe sub ochi

îmi închipuiam şoldurile tale cu dungi roşii / pe care le
îndreptam cu mâna / altă dată mi te închipuiam

că mă priveşti printr-o ferestruică de cort prin care fața ta
nu a încăput întreagă;

sau te visam într-o călătorie în mai multe închipuiri
şi în fiecare dintre ele stăteai nemişcată / fermecată parcă
de acele cuvinte dulci / pe care numai poeții
ştiu să le spună / şi aşteptam în fiecare clipă
după fiecare pagină citită / să mă întrebi ceva

„auzi / tu când pui mâna pe mine simți acea tremurare
acea mişcare uşoară pe care nu o poți opri?”

 

αύριο θα ξαναεπισκεφτώ τα μέρη ανάμεσα στα οποία γεννήθηκα

1.
αύριο θα ξαναεπισκεφτώ τα μέρη ανάμεσα στα οποία γεννήθηκα 
μίλησα με τον αδερφό μου στο τηλέφωνο να μου αλλάξει
τα λάδια στο αυτοκίνητο / και εντωμεταξύ

εγώ θα περιπλανηθώ στην παλιά πόλη 

θα επιτεθώ στα παγκάκια του πάρκου με τις πιο βαριές
αναμνήσεις μου / θα σε βάλω κι εσένα σε μια από αυτές
τουλάχιστον / αλλά ας δούμε πρώτα
που θα σε βρω / θα περάσω κάτω από το παράθυρό σου
και θα σφυρίξω σαν κουκουβάγια

και πάλι ο ούγγρος γείτονάς σου θα ‘ρθει να σου πει
«δεν είναι καλό σημάδι / όταν ακούγεται μια κουκουβάγια
κάποιος στο σόι σου θα φύγει» 

αλλά ο τελευταίος αδερφός της μάνας μου έχει ήδη πεθάνει

αυτό δεν σημαίνει ότι είμαι πιο ήσυχος / αλλά
νιώθω ήδη μια εσωτερική χαρά / μια ικανοποίηση

κάπως
που με κάνει να πιστεύω ότι δεν θα μιλήσω για τον εαυτό μου
τις επόμενες μέρες / αλλά για τα μεγάλα
τα πρωινά μας / εκείνα που τρέχαμε ανάμεσα
στις τριανταφυλλιές και μάλιστα καταβρόχθιζα μερικά ροδοπέταλα

έτσι αρωμάτιζα τον καφέ μου / έλεγα: «κάνουν για γλυκό κουταλιού 
έχουν ένα ιδιαίτερο βελούδο / σαν εκείνα τα κατακόκκινα» και σε κατάφερνα
να φας κι εσύ / ύστερα γελούσα μαζί σου

«δεν έχω ιδέα / το είπα κι εγώ για πλάκα»·

και μετά τελειώναμε τον καφέ μας και ανεβαίναμε στα πάρκα
δασώδες πράγματι / εκείνη η μοναξιά
εντελώς αφύσικη / λίγα λεπτά μακριά από το βουητό
της πόλης
κρατούσε τα χέρια μας πιασμένα / μας ζέσταινε
τις στρεβλές σκέψεις / τραβούσε τα μάτια μας 
σαν κρατημένα από μια κλωστή
και
ποτέ
πάνω σ’ εκείνα τα κλαδιά ο χειμώνας δεν κάθισε 
πραγματικά / εκείνο το σχεδόν λευκό χιόνι
ποτέ δεν σήμαινε περισσότερο 
από ένα κοινό ολίσθημα / και ύστερα
μερικές δεκαετίες αργότερα 
ο ήλιος ήταν ακόμα εκεί / καθηλωμένος στο ίδιο μέρος
και τα πρόσωπά μας κάπως καλύτερα σκιαγραφημένα
παρακολουθούσαν με την ίδια ένταση τις κίτρινες καμπανούλες
σερί σαν σε νεκρική πομπή / στα χωράφια 
φρεσκο πρασινισμένα.

2.
δεν μένει τίποτα να πούμε / εκεί
στην όχθη της λίμνης νομίζω ότι κάποιος έβαλε σκόπιμα
ένα παγκάκι κάτω από μια ιτιά / είναι το μοναδικό
από αυτό το πάρκο, στην όχθη της λίμνης

όλα τα άλλα είναι τοποθετημένα στα σοκάκια

η ιτιά / με τα κλαδιά της να ακουμπούν το χώμα / μας έκανε
να νιώθουμε σαν κρυμμένοι στα μαλλιά του αβραάμ

ακόμα ακούγεται
το τσιτσίρισμα της καιόμενης γόπας και ακόμα
νιώθεις τη ζέστη που απελευθερώνεται / ακόμα θυμάμαι
την μυρωδιά σου και ακόμα βλέπω μέσα από τις σκιές
της νύχτας

τα μάγουλά σου αναμμένα από πόθο

«τι να σας φέρω / κύριε; / βιαστείτε, 
θέλουμε ν’ αλλάξουμε το μενού για το μεσημέρι» / «θέλω να μου 
φέρετε ένα ποτήρι γάλα με λίγο αλάτι / και 
ύστερα / ένα με γάλα με λίγη μαύρη ζάχαρη»
θυμάσαι; / εγώ ήθελα με λίγο αλάτι
ενώ εσύ με λίγη μαύρη ζάχαρη

αλλά αυτή η ιστορία δεν γίνεται άλλο να ειπωθεί.

***

κανείς δεν μπορούσε να μπει / και μέσα η σιωπή
ήταν αντίστοιχη·
κανείς δεν μπορούσε να βγει / τα λόγια,
οι ψίθυροι γινόταν ρυθμικοί.
κανείς δεν μπορούσε να υπάρξει σε πραγματικό χρόνο
οι ζωές μας έμοιαζαν με όμορφα παραμύθια.
έλα / πες το δυνατά: ωωωωωωχ!

 

mâine voi revedea locurile între care m-am născut

1.

mâine voi revedea locurile între care m-am născut
am vorbit cu frate-miu la telefon să-mi schimbe
uleiul de la mașină / și-n timpul ăsta

eu voi cutreiera vechiul oraș

voi agresa băncile parcurilor cu cele mai grele
amintiri / te voi pune și pe tine într-una din ele
cel puțin / dar să vedem mai întâi
pe unde te găsesc / voi trece pe sub fereastra ta
și voi fluiera ca o bufniță

și iarăși vecinul tău ungur va veni și-ți va spune
„nu e de bine / când se aude o bufniță
cineva din familia ta moare”

dar la noi deja a murit ultimul frate al mamei

asta nu înseamnă că sunt mai liniștit / dar
deja simt o bucurie interioară / o mulțumire

cumva
care mă face să cred că nu despre mine voi povesti
în zilele următoare / ci despre lungile
noastre dimineți / cele în care alergam printre
trandafiri și chiar înfulecam niște petale roze
așa aromam cafeaua / ziceam: „sunt de dulceață
au o catifea aparte / ca ăia sângerii” și te făceam
să mănânci și tu / apoi râdeam de tine

„habar n-am / am zis și io așa”;

și mai apoi terminam cafeaua și urcam în parcurile
împădurite cu adevărat /  singurătatea aceea
absolut  nefirească / la câteva minute de zumzetul

orașului

ne strângea mâinile prinse / ne încingea
|gândurile distorsionate / ne atrăgea privirile
ca prinse cu ață
și
niciodată

peste ramurile acelea iarna nu s-a așezat
cu adevărat / zăpada aia aproape albă
niciodată nu a însemnat mai mult decât
o alunecare obișnuită / și mai apoi

peste câteva zeci de ani

soarele era tot acolo / fix în același loc
iar fețele noastre ceva mai bine conturate
priveau cu aceeași intensitate clopoțeii galbeni
înșirați ca la o înmormântare / pe câmpurile

proaspăt  înverzite.

2.

nu mai e nimic de spus / acolo
pe malul lacului cred că cineva a pus intenționat
o bancă sub o salcie / este singura bancă
din acest parc pusă pe malul lacului

toate celelalte sunt așezate pe alei

salcia / cu lujerii ei până la pământ / ne făcea
să ne simțim ascunși ca în părul lui avraam

încă se mai aud
sfârâiturile jarului de la țigară și încă se mai
simte căldura degajată /  încă îmi mai amintesc
mirosul tău și încă mai zăresc prin umbrele
nopții

obrajii tăi arși de dorințe

„ce să vă aduc / domnule? / grăbiți-vă
că vrem să schimbăm meniul pentru prânz!” / „vreau să-mi
aduceți un pahar cu lapte și puțină sare / iar mai
târziu / unul cu lapte cu puțin zahăr brun”
îți mai amintești? / eu voiam cu puțină sare
iar tu cu puțin zahăr brun

dar povestea asta nu mai poate fi povestită.

***

nimeni nu putea intra / şi liniştea
era pe măsură înăuntru;
nimeni nu putea ieşi / cuvintele
şoptite deveneau ritmice;
nimeni nu putea exista în timp real
vieţile noastre păreau frumoase poveşti;
hai / spune-o cu voce tare: ooooouuhh!