MARGARET ATWOOD (1939)

Επιμέλεια: Λιάνα Σακελλίου
Μετάφραση: Μάρσια Ισραηλίδη

© Poeticanet

 

Η Margaret Atwood  γεννήθηκε στις 18 Νοεμβρίου 1939 στην Οτάβα του Καναδά. Γνωστή για το συγγραφικό της έργο (ποίηση, διηγήματα και μυθιστορήματα) που εστιάζει σε φεμινιστικά θέματα και δυστοπικές πραγματικότητες. Παρακολούθησε μαθήματα στο Κολέγιο Βικτόρια στο Τορόντο απ’ όπου και πήρε το πτυχίο της. Συνέχισε μεταπτυχιακές σπουδές στο Κολέγιο Ράντκλιφ για ένα χρόνο και στο Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ για τρία χρόνια. Έζησε κατά καιρούς σε διάφορα μέρη της Βόρειας Αμερικής αλλά και του υπόλοιπου κόσμου, μέχρι να επιστρέψει στο Τορόντο όπου και ζει αυτή τη στιγμή.

Στις πρώτες ποιητικές της συλλογές, Double Persephone (1961), The Circle Game (1964, αναθεωρημένο το 1966) και The Animals in That Country (1968), η Atwood προβληματίζεται για την ανθρώπινη συμπεριφορά, εξυμνεί τον φυσικό κόσμο και καταδικάζει τον υλισμό. Η αντιστροφή των ρόλων και τα νέα ξεκινήματα είναι επαναλαμβανόμενα θέματα στα μυθιστορήματά της, όλα με επίκεντρο τις γυναίκες που αναζητούν τη σχέση τους με τον κόσμο και τα άτομα γύρω τους. Το The Handmaid's Tale (1985- ταινία 1990- όπερα 2000) είναι δομημένο γύρω από την καταγραφή μιας γυναίκας που ζει σε καθεστώς σεξουαλικής δουλείας σε μια καταπιεστική χριστιανική θεοκρατία του μέλλοντος, η οποία έχει καταλάβει την εξουσία μετά από μια οικολογική αναταραχή. Έγινε τηλεοπτική σειρά βασισμένη στο μυθιστόρημα κι έκανε πρεμιέρα το 2017, και η ίδια η Atwood συμμετείχε στην συγγραφή του σεναρίου. Το βραβευμένο με Booker The Blind Assassin (2000) είναι μια περίπλοκα δομημένη αφήγηση με επίκεντρο τα απομνημονεύματα μιας ηλικιωμένης Καναδέζας για την αυτοκτονία της αδελφής της.

Άλλα μυθιστορήματα της Atwood περιλαμβάνουν το σουρεαλιστικό The Edible Woman (1969), το Surfacing (1972, ταινία 1981), η εξερεύνηση της σχέσης μεταξύ φύσης και πολιτισμού που επικεντρώνεται στην επιστροφή μιας γυναίκας στο πατρικό της σπίτι στο Κεμπέκ, το Lady Oracle (1976) και το Cat's Eye (1988), The Robber Bride (1993- τηλεοπτική ταινία 2007)- και Alias Grace (1996)- μυθιστορηματική αφήγηση μιας Καναδής, η οποία καταδικάστηκε για δύο φόνους σε μια δίκη το 1843 που προκάλεσε αίσθηση- μια τηλεοπτική μίνι σειρά βασισμένη στο τελευταίο έργο προβλήθηκε το 2017, σε σενάριο της Atwood και της Sarah Polley. Το μυθιστόρημα της Atwood του 2005, Η Πηνελόπιδα: Ο μύθος της Πηνελόπης και του Οδυσσέα, είναι εμπνευσμένο από την Οδύσσεια του Ομήρου. Στο Oryx and Crake (2003), η Atwood περιγράφει μια αποκάλυψη στο εγγύς μέλλον μέσα από τις αναδρομές της πρωταγωνίστριας που είναι πιθανώς η μοναδική επιζήσασα. Δευτερεύοντες χαρακτήρες από αυτό το βιβλίο αφηγούνται τη δυστοπική ιστορία από τη δική τους οπτική στο The Year of the Flood (2009). Το MaddAddam (2013), ολοκληρώνει την σατιρική τριλογία.  Το μυθιστόρημα The Heart Goes Last (2015), φαντάζεται σε μια δυστοπική Αμερική στην οποία ένα ζευγάρι αναγκάζεται να ενταχθεί σε μια κοινότητα που λειτουργεί σαν φυλακή. Το Hag-Seed (2016), μια διασκευή της Τρικυμίας του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, γράφτηκε για τη σειρά Hogarth Shakespeare. Το 2019 το The Testamements, η συνέχεια του The Handmade’s Tale, κέρδισε το βραβείο Booker.

Εκτός από την συγγραφική η Atwood διδάσκει Αγγλική λογοτεχνία σε διάφορα πανεπιστήμια στην Αμερική και τον Καναδά. Το 2016 της απονεμήθηκε το PEN Pinter Prize για το πνεύμα του πολιτικού ακτιβισμού που διατρέχει τη ζωή και τα έργα της.

---

EUROPE ON $5 A DAY

Sunrise. The thin pocked sheets
are being washed. The city’s old,
but new to me, and therefore
strange, and therefore fresh.
Everything’s clear, but flat-
even the oculist’s dingy eyes,
even the butcher’s, with its painted horse,
its trays of watery entrails
and slabs of darkening flesh.

I walk along,
looking at everything equally.
I’ve got all I own in this bag.

I’ve cut myself off.
I can feel the place
where I used to be attached.
It’s raw, as when you grate
your finger. It’s a shredded mess
of images. It hurts.
But where exactly on me
Is this torn-off stem?
Now here, now there.

Meanwhile the other girl,
the one with the memory,
is coming nearer and nearer.
She’s catching up to me,
trailing behind her, like red smoke,
the rope we share.

ΕΥΡΩΠΗ ΜΕ $5 ΤΗ ΜΕΡΑ

Ανατολή. Τα λεπτά φθαρμένα σεντόνια
πλένονται. Η πόλη είναι παλιά,
αλλά για μένα καινούρια, και επομένως
άγνωστη και επομένως φρέσκια.
Όλα είναι διαυγή, αλλά επίπεδα-
ακόμα και τα σκοτεινά μάτια του οφθαλμιάτρου,
ακόμα και το κρεοπωλείο, με το πολύχρωμο άλογο,
τον δίσκο με τα υγρά εντόσθια
και τις πλάκες από σάρκα που μαυρίζει.

Περπατάω,
κοιτώντας τα πάντα με προσοχή.
Ό,τι μου ανήκει το έχω σ’ αυτήν την τσάντα.

Έχω ξεκοπεί.
Αισθάνομαι το μέρος
όπου κάποτε ήμουν συνδεδεμένη.
Είναι ωμό, σαν να κόβεις
το δάχτυλό σου. Είναι κατακερματισμένο χάος
από εικόνες. Με Πονάει.
Αλλά πού ακριβώς πάνω μου 
Είναι αυτό το κομμένο κοτσάνι; 

Εντωμεταξύ το άλλο κορίτσι,
αυτό με την μνήμη,
πλησιάζει όλο και πιο κοντά.
Με φτάνει,
πίσω της σέρνεται, σαν κόκκινος καπνός,
το σχοινί που μοιραζόμαστε.

Μετάφραση: Μάρσια Ισραηλίδη

RESURRECTING THE DOLL’S HOUSE

Resurrecting the doll’s house
lying dormant for fifteen years,
left behind by its owner,
we unswaddle the wrapped furniture,
wake up the family:
mother and father; a boy and girl
in sailor suits; a frilly baby;
grandmother and grandfather,
their white hair dusty-
all as it should be,
except for an extra, diminutive father
with suave spats and a moustache:
maybe a wicked uncle
who will creep around at night 
and molest the children.

No- let’s make him good!
Perhaps a butler, or cook.
He’s the one who can potter over 
the real iron stove, with lids,
pour water into the hip bath,
dish up the dubious meals
made of baked Fimo:
the gruesome omelette, the meatballs,
the cake, lopsided and purple.

Now picture the house all neatly arranged,
the way it used to be:
Dad snoozing in his rocker,
tiny newspaper at hand, 
Mother supine with her knitting,
the needles as big as her legs,
grandparents conked out on the best bed,
the butler counting up eggs and apples,
the kids at the dinky piano.

Stand back: now it’s a home.
It glows from within.
The Welcome mat says Welcome.
Still it makes us anxious-
anxieties of the nest.
How can we keep it safe?
There’s so much to defend.
There might be an illness, or shouting,
or a dead turtle.
There might be nightmares.
Lucky if it’s just the toast
 that catches fire.

Madelaine is only three
but she knows already
the baby’s too big for the carriage.
No matter how hard you cram it in,
one day, when it should be sleeping,
it will slip through a blank in your memory
and get away.

ΑΝΑΣΤΑΙΝΟΝΤΑΣ ΤΟ ΚΟΥΚΛΟΣΠΙΤΟ

Ανασταίνοντας το κουκλόσπιτο
στέκει αδρανές για δεκαπέντε χρόνια,
παρατημένο από τον ιδιοκτήτη του,
αποκαλύπτουμε τα καλυμμένα έπιπλα,
ξυπνάμε την οικογένεια:
μητέρα και πατέρας, αγόρι και κορίτσι
ντυμένα ναύτες· δαντελωτό μωρό·
γιαγιά και παππούς,
τα λευκά μαλλιά τους σκονισμένα-
όλα όπως θα έπρεπε,
εκτός από έναν πρόσθετο ελάχιστο πατέρα
με κομψές περικνημίδες και μουστάκι:
ίσως έναν διαβολικό θείο
που θα περιφέρεται τη νύχτα
και θα παρενοχλεί τα παιδιά.

Όχι- να τον κάνουμε καλό!
Ίσως μπάτλερ ή μάγειρα.
Αυτός θα ασχολείται 
με τ’ αληθινά μαντεμένια μάτια της κουζίνας, με καπάκια,
θα χύνει νερό στο μπιντέ,
θα σερβίρει τα ύποπτα γεύματα
φτιαγμένα από ψημένο πηλό:
την απαίσια ομελέτα, τα κεφτεδάκια,
το κέικ, κακοχυμένο και μαβί.

Τώρα φαντάσου το σπίτι όλο τακτοποιημένο
έτσι όπως ήταν:
ο Μπαμπάς να κοιμάται στην κουνιστή πολυθρόνα του,
με τη μικροσκοπική του εφημερίδα στα χέρια,
η Μαμά ανάσκελα να πλέκει,
οι βελόνες τόσο μεγάλες όσο τα πόδια της,
οι παππούδες ξεροί στο καλύτερο κρεββάτι,
ο μπάτλερ να μετράει αβγά και μήλα,
τα παιδιά στο μικρό πιανάκι.

Κάνε πίσω: τώρα είναι σπιτικό.
Λάμπει από μέσα.
Το χαλάκι της εξώπορτας λέει Καλώς Ορίσατε.
Αλλά και πάλι σε αγχώνει -
τα άγχη της φωλιάς.
Πως μπορούμε να το προφυλάξουμε;
Τόσα πολλά να προστατεύσεις.
Μπορεί να μας βρει αρρώστια, ή φωνές,
ή μια νεκρή χελώνα.
Μπορεί να υπάρξουν εφιάλτες.
Θα ‘μαστε τυχεροί αν μόνο η φρυγανιά
πιάσει φωτιά.

Η Μάντελιν είναι μόλις τριών
αλλά ήδη ξέρει ότι
το μωρό έχει παραμεγαλώσει για το καροτσάκι.
Όσο και να το στριμώχνεις,
μια μέρα, την ώρα που θα έπρεπε να κοιμάται,
θα ξεφύγει από ένα κενό της μνήμης σου
και θα εξαφανιστεί.

Μετάφραση: Μάρσια Ισραηλίδη