Εκτύπωση του άρθρου

BONITA WA WA CALACHAW NUNEZ 

 
Επιμέλεια: Λιάνα Σακελλίου
 
 
 

Η Bonita Wa Wa Calachaw Nuñez (25 Δεκεμβρίου 1888-12 Μαΐου 1972), επίσης γνωστή ως Wa Wa Chaw και Princess Wa Wa Chaw, ήταν Ινδιάνα καλλιτέχνης, ακτιβίστρια, και ποιήτρια. Ενώ οι ρίζες της παραμένουν άγνωστες, θεωρείται ότι μάλλον κατάγεται από την φυλή Luiseño ή Payómkawichum (Λαός της Δύσης), ιθαγενών της Καλιφόρνια.

Υπήρξε ενεργή στο Παν-ινδιάνικο κίνημα τις αρχές του 1900 και στενή φίλη του Dr. Carlos Montezuma, ακαδημαϊκού της φυλής Απάτσι. ‘Όσο ακόμα ήταν εν ζωή, δώρισε 20 από τους πίνακες της στο National Museum of the American Indian (Εθνικό Μουσείο των Ινδιάνων της Αμερικής). Μετά τον θάνατο της, ο Stan Steiner, Αμερικανός ιστορικός και δάσκαλος, συνέλεξε τα γραπτά της και δημοσίευσε το βιβλίο Spirit Woman: The Diaries and Paintings of Bonita Wa Wa Calachaw Nuñez.

Η Nuñez γεννήθηκε στις 25 Δεκεμβρίου του 1888 στην Νότια Καλιφόρνια και ήταν το υιοθετημένο παιδί της Mary Duggan, αστή ιρλανδικής καταγωγής, η οποία την μεγάλωσε μαζί με τον αδερφό της, εφόσον ήταν ανύπαντρη. Η Nuñez μεγάλωσε στη Νέα Υόρκη, σε αυστηρά κλειστό περιβάλλον, αποκομμένη μάλλον από τον υπόλοιπο κόσμο λόγω της υπερπροστατευτικότητας της μητέρας της. Δεν πήγε ποτέ σχολείο και την εκπαίδευση της ανέλαβαν ιδιωτικοί δάσκαλοι και οι θετοί γονείς της, οι οποίοι φρόντισαν να καλλιεργήσουν τις καλλιτεχνικές της δεξιότητες. Συχνά περιγραφόταν ως παιδί θαύμα και για μικρό χρονικό διάστημα μαθήτευσε δίπλα στον ζωγράφο Albert Pinkham Ryder. Όταν αργότερα προσπάθησε να εισαχθεί στο Barnard College, απορρίφθηκε λόγω της φυλής της.

Παντρεύτηκε τον Πορτορικανό επιχειρηματία Manuel Carmonia-Nuñez και μαζί απέκτησαν μία κόρη, την Tee Tee Chaw, η οποία όμως πέθανε σε ηλικία τριών μόλις χρόνων. Ο γάμος τους δεν άντεξε πολύ και τελικά χώρισαν.

Υπήρξε καλλιτεχνικά ενεργή περισσότερο ως ζωγράφος, παρόλα αυτά το έργο της παραμένει άγνωστο στο ευρύ κοινό. Ξεκίνησε ως εικονογράφος ιατρικών περιοδικών με προτροπή του θείου της, Dr. Cornelius Duggan, για τον οποίο ζωγράφιζε από πολύ μικρή ηλικία. Αργότερα ασχολήθηκε με την ελαιογραφία σε καμβά, ζωγραφίζοντας πορτρέτα σημαντικών ανθρώπων της εποχής ή αποτυπώνοντας τις κοινωνικές της ανησυχίες. Επέλεγε γήινα χρώματα όπως καφέ, κόκκινο, κίτρινο, μαύρο και άσπρο και πολλά από τα έργα της απεικονίζουν ανθρώπους ή οικογένειες να αγκαλιάζονται. Οι εικόνες της χαρακτηρίζονται ως έντονα αισθαντικές, πρωτόγονες, απεικονίζοντας μια σκοτεινή σκοπιά της ζωής.

Η θετή της μητέρα, Mary Duggan, υπήρξε φεμινίστρια και ακτιβίστρια με ενδιαφέρον που εστίασε στα δικαιώματα των Αμερικανών αυτόχθονων. Το γεγονός αυτό επηρέασε την Nunez, η οποία μυήθηκε στον ακτιβισμό από πολύ μικρή ηλικία και ως ενήλικας αργότερα πάλεψε για τα δικαιώματα των  αυτόχθονων.

Στην προσπάθεια της να μάθει περισσότερα για την καταγωγή και την οικογένεια της, κάποια στιγμή ταξίδεψε στην Καλιφόρνια και έζησε με την φυλή των Luiseño, καθώς και με άλλες κοινότητες αυτόχθονων στο Σικάγο, την Φιλαδέλφεια και τη Νέα Υόρκη. Τα τελευταία της χρόνια επέλεξε τη μοναχική ζωή και έζησε απομονωμένη σε κάποιο διαμέρισμα του ανατολικού Χάρλεμ, διδάσκοντας όμως τα παιδιά των ντόπιων ζωγραφική. Πέθανε στην Νέα Υόρκη, στις 12 Μαΐου του 1972, σε ηλικία 83 ετών. 

 

The Indians’ Spirits 

Down in the deep my spirit will creep 
Out of the window into the air 
No one knows where. 
Deathless and lifeless, sleepless of fears 
Indians will keep their spirits near— 
Creeping about in the open air 
No one knows where. 

Down in the deep my spirit will creep, 
Fearless of sorrow and fearless of time, 
Indian will seek a spirit to help his creed. 
Out of the window into the air 
No one knows where. 
Indian spirit shall share 
Deathless and lifeless, sleepless of fear 
The noise of my spirit shall speak very clear. 

Out of the window into the air 
No one knows where 
When far into the darkened night a change in the air 
The Indian spirit shall creep out of nowhere. 
 

Τα πνεύματα των Ινδιάνων


Μέσα στα βαθιά το πνεύμα προχωρά
  Έξω απ’ το παράθυρο πιο πάνω από τη γη
κανείς δεν το ‘χει βρει.
  Αθάνατα και άψυχα, τον φόβο επαγρυπνούν
τα πνεύματα οι Ινδιάνοι κοντά τους θα κρατούν – 
  όπως περιφέρονται ψηλά στον ουρανό/πιο πάνω από τη γη
ψάχνω να τα βρω/κανείς δεν τα ‘χει βρει.

Μέσα στα βαθιά το πνεύμα προχωρά,
 η θλίψη και ο χρόνος τον φόβο δεν αγγίζουν,
στα πνεύματα οι Ινδιάνοι την πίστη τους στηρίζουν.
  Έξω απ’ το παράθυρο ψηλά στον ουρανό/πιο πάνω από τη γη
ψάχνω να το βρω/κανείς δεν το ‘χει βρει.
  Το πνεύμα του Ινδιάνου παντού να διαδοθεί
 αθάνατο και άψυχο τον φόβο επαγρυπνά
   τον ήχο από το πνεύμα μου ακούω καθαρά.

Έξω απ’ το παράθυρο ψηλά στον ουρανό/πιο πάνω από τη γη
  ψάχνω να το βρω/κανείς δεν το ‘χει βρει.
Και κάτι σαν αλλάξει στο σκότος της νυχτιάς
  Το πνεύμα του Ινδιάνου θα ‘ρθει απ’ το πουθενά.

Μετάφραση: Μαρία Σκούρτη


ΙΝΔΙΑΝΟΙ

Σε βάθος μεγάλο το πνεύμα μου θα συρθεί
Απ’ το παράθυρο έξω και μέσα στ’ αέρι
Σε μέρος κρυφό που κανένας δεν ξέρει
Άνευ θανάτου μα ούτε εν ζωή, στον φόβο αγρύπνια
Οι Ινδιάνοι θα φυλάσσουν το πνεύμα τους δίπλα-
Ξεμυτίζοντας αργά έξω στο αέρι
Σε μέρος κρυφό που κανένας δεν ξέρει.

Σε βάθος μεγάλο το πνεύμα μου θα συρθεί
Δίχως τον φόβο του πόνου ούτε του χρόνου
Ο Ινδιάνος θα ψάξει ένα πνεύμα την πίστη να βρει
Απ’ το παράθυρο έξω και μέσα στ’ αέρι
Σε μέρος κρυφό που κανένας δεν ξέρει
Του Ινδιάνου το πνεύμα η πλάση θα φέρει
Άνευ θανάτου μα ούτε εν ζωή, στον φόβο αγρύπνια
Το ινδιάνικο πνεύμα θα ηχήσει να πει την αλήθεια.

Απ το παράθυρο έξω και μέσα στ’ αέρι
Σε μέρος κρυφό που κανένας δεν ξέρει
Όταν μακριά απ’ τη νύχτα αλλάξει ο αέρας 
Θα ανασυρθεί το πνεύμα μας στο φως της ημέρας.


Μετάφραση: Αγγελική Ντεβέ

© Poeticanet


Ημ/νία δημοσίευσης: 20 Φεβρουαρίου 2023