GABRIEL ROSENSTOCK
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Εισαγωγή, μετάφραση: Σάρα Θηλυκού
Γνώρισα τον Γκάμπριελ Ρόζενστοκ την ημέρα της άφιξής του στη Θεσσαλονίκη όπου είχε προσκληθεί να μετάσχει στο Διεθνές Φεστιβάλ Ποίησης, στη διοργάνωση του οποίου πρώτος ο Ιωσήφ Βεντούρας μού είχε ζητήσει να βοηθήσω. Πέμπτη, 8-5-2014, μαζί με τον Γιώργο Χουλιάρα παραλάβαμε τον Γκάμπριελ από το ξενοδοχείο Μακεδονία Παλάς. Περπατήσαμε στο ηλιόλουστο απομεσήμερο κατά μήκος της παλιάς παραλίας μέχρι το “Ντορέ”, όπου καθήσαμε να φάμε. Η επίμονη παρουσία των μικρών Ρομά που επαιτούσαν προξένησε μεγάλη εντύπωση στον Ιρλανδό, ενώ εμείς είμαστε συνηθισμένοι. Όταν κάποια στιγμή το κινητό του Γιώργου χτύπησε για μια ζωντανή συνέντευξη με το δημοτικό ραδιόφωνο, επικράτησε σιωπή και τότε είδα τον Γκάμπριελ να ατενίζει, περίφροντις, τη θάλασσα. Η ποιητική ιδέα και το πρώτο χάικου είχαν μόλις γεννηθεί:
Thessaloniki Bay
has turned silver –
I give it all to the Roma
Στην κοινωνική αυτή διάσταση ήρθαν να προστεθούν τις επόμενες μέρες οι προβληματισμοί του ποιητή σχετικά με τη γλώσσα ως οχήματος par excellence της ποίησης καθώς και με τα κοινόχρηστα αγγλικά μας, όπως είχαμε την ευκαιρία να τον ακούσουμε στο πρωινό πάνελ του Σαββάτου με θέμα μια συζήτηση για την ποίηση. Το ίδιο βράδυ στο αποχαιρετιστήριο δείπνο της Εταιρείας Συγγραφέων σε εστιατόριο επί της Λεωφόρου Νίκης ο Γκάμπριελ ξεδίπλωσε λυρικά τη γοητεία που άσκησε πάνω του η σκοτεινή όψη της παλιάς παραλίας:
Thessaloniki Bay –
the moon is ashamed
to show her face tonight
χωρίς να λείπουν και νύξεις μιας μνήμης ιστορικής, τότε που Ιρλανδοί στρατιώτες είχαν πάρει μέρος στη βρετανική εκστρατεία της Καλλίπολης:
Thessaloniki Bay –
do you remember?
foolish Irish soldiers
ή μιας χροιάς, θα τολμούσα να πω, πολιτικής:
Thessaloniki Bay
has turned black –
we await what dawn?
Ζήτησα να τα μεταφράσω, όταν ο Γκάμπριελ, μέρες μετά το Φεστιβάλ, απευθύνθηκε στον Γιώργο Χουλιάρα, κι εκείνος με τη σειρά του σε εμένα, ρωτώντας τι απέγιναν τα χάικου, τα οποία εγώ εντωμεταξύ είχα φυλάξει, ζητώντας παράλληλα τη βοήθεια και των δύο∙ τους ευχαριστώ για τη γενναιοδωρία τους. Ο Γκάμπριελ Ρόζενστοκ θεωρείται διεθνώς ένας στυλίστας των χάικου. Μόλις και χρειάζεται να αναφερθώ στη δυσκολία που η συνθήκη αυτή προσθέτει στα εγγενή προβλήματα μετάφρασης των χάικου από τα αγγλικά στα ελληνικά. Για λόγους μετρικής οικονομίας απέδωσα το Thessaloniki Bay ως Θεσσαλονίκη που είναι εξίσου οικείο για τον Έλληνα αναγνώστη. Tοποθέτησα επίσης τα ποιήματα σε μία σειρά: από την αρχή έως τον αποχαιρετισμό.
Η συνάντηση της ευαισθησίας ενός μεγάλου ποιητή με τη λεπτή αύρα μίας αενάως συμβασιλεύουσας πόλης, ικανής και άξιας να τον εμπνεύσει, φαντάζει στα μάτια μιας Θεσσαλονικιάς, που βιώνει ένα οδυνηρό αίσθημα ανεστιότητας εγκατεστημένη στην Αθήνα, ως κάτι το αυτονόητο. Είναι επίσης ένα από τα θαυμαστά γεγονότα που επιβεβαιώνει την αφελή μου (α)βεβαιότητα πως κάποια πράγματα δε συμβαίνουν παρά μόνον για να συναντώνται: oι άνθρωποι, οι ιδέες, τα πράγματα… Η ποίηση είναι ένας τόπος συνάντησης, καθώς συνίσταται μάλλον σε μία τέτοια αγαστή διαπλοκή στον χρόνο αλλά και ένας τρόπος να συνειδητοποιούμε πόσο συναρπαστική μπορεί να είναι η ζωή παρά τις αβεβαιότητες, ένας διαρκής αναστοχασμός για το συναρπαστικό γεγονός της ίδιας μας της ύπαρξης. Ας παραδοθούμε, μεταφραστής και αναγνώστης, ατελείς και αβέβαιοι, σε αυτή τη συνάντηση μέσα από την αμοιβαία παραδοχή αυτής της θεμελιώδους μας αδυναμίας η οποία δεν μπορεί παρά να βαθύνει, νομίζω, και την αμοιβαία κατανόηση και επικοινωνία.
Σάρα Θηλυκού
Αθήνα, 14-6-2014
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
1. Θεσσαλονίκη –
αρχή είσαι ή τέλος;
- απάντησέ μου!
2. Θεσσαλονίκη –
γιατί γλάροι στα νερά
έγιναν μαύροι;
3. Θεσσαλονίκη –
πόσους κομήτες είδες
ουρά ουρανού
4. Θεσσαλονίκη …
σύννεφα, αμέτρητα
να σ’ αγκαλιάζουν
5. Θεσσαλονίκη –
της ποίησης έρχονται
πυγολαμπίδες
6. Θεσσαλονίκη –
βουτάνε στα νερά σου
γλάροι της σιωπής
7. Θεσσαλονίκη,
πόσο μακριά, πολύ
μακριά μου είσαι
8. Θεσσαλονίκη –
όλοι μαζί ας πιούμε
απελπισμένα
9. Θεσσαλονίκη –
σφυρηλατείς τις λέξεις,
ανελέητα
10. Θεσσαλονίκη –
ουράνια η καρδιά μου
σε ευχαριστεί!
11. Θεσσαλονίκη –
πολύ αναρωτιέμαι –
άραγε υπάρχεις;
12. Θεσσαλονίκη –
βρισκόμαστε στης νύχτας
τις αναλαμπές
13. Θεσσαλονίκη –
για πάντα την ψυχή μου
μαύρισες στο φως
14. Θεσσαλονίκη –
βυζαντινά μου όλα
μυστικά στο φως!
15. Θεσσαλονίκη –
ποιον δέχτηκες απόψε
πριν από μένα;
16. Θεσσαλονίκη
ασήμι στα νερά σου –
όλα στους Ρομά
17. Θεσσαλονίκη –
κρύβεται απόψε
αιδήμων η σελήνη
18. Θεσσαλονίκη –
θυμάσαι ανόητους
φαντάρους Ιρλανδούς;
19. Θεσσαλονίκη –
περνά τρελό το πλοίο
χωρίς εμένα
20. Θεσσαλονίκη –
απ’ τη σκέψη πιο βαθιά
από τις λέξεις
21. Θεσσαλονίκη –
τις σκέψεις αγκαλιάζουν
νερά σου μαύρα
22. Θεσσαλονίκη –
ψίθυρος παλιός –
οι ορίζοντες σβήνουν
23. Θεσσαλονίκη
μαύρα τα νερά –
ποια αυγή μας περιμένει;
24. Θεσσαλονίκη
πώς να μπορέσω
το αντίο να σου πω;
ΤΗΕSSALONIKI BAY
1. Thessaloniki Bay –
are you the end or the beginning?
– answer!
2. Thessaloniki Bay –
why have the seagulls
all turned black?
3. Thessaloniki Bay –
you have seen comets
streaking across the heavens
4. Thessaloniki Bay …
the clouds, uncounted,
that have embraced you
5. Thessaloniki Bay –
the fireflies of poetry
are coming alive
6. Thessaloniki Bay –
the silences swoop and dive
like seagulls
7. Thessaloniki Bay
how far, far, far
away you are
8. Thessaloniki Bay –
let us sing each others praises
in despair
9. Thessaloniki Bay –
you have forged these words,
mercilessly
10. Thessaloniki Bay –
thank you!
(from my extraterrestrial heart)
11. Thessaloniki Bay –
long have I asked –
do you exist?
12. Thessaloniki Bay –
we find each other
in night flickers
13. Thessaloniki Bay –
you have brightened
and blackened my soul, forever
14. Thessaloniki Bay –
all my Byzantine secrets
are surfacing!
15. Thessaloniki Bay –
who first entered you?
as I do
16. Thessaloniki Bay
has turned silver –
I give it all to the Roma
17. Thessaloniki Bay –
the moon is ashamed
to show her face tonight
18. Thessaloniki Bay –
do you remember?
foolish Irish soldiers
19. Thessaloniki Bay –
a ship of fools went by
without me
20. Thessaloniki Bay –
deeper than thought
deeper than words
21. Thessaloniki Bay –
your dark waters
embrace these words
22. Thessaloniki Bay –
a whisper in the old tongue –
horizons vanish
23. Thessaloniki Bay
has turned black –
we await what dawn?
24. Thessaloniki Bay –
how can I say
farewell
Ο Gabriel Rosenstock στο Φεστιβάλ Ποίησης που διοργάνωσε η Εταιρεία Συγγραφέων
Ημ/νία δημοσίευσης: 15 Ιουνίου 2014
- ΣΤΕΦΑΝΟΥ, ΛΥΝΤΙΑ
- BELLI, GIOCONDA
- COLLINS, BILLY
- ΑΓΓΕΛΑΚΗ-ΡΟΥΚ, ΚΑΤΕΡΙΝΑ
- ΑΝΘΟΛΟΓΙΑ ΠΟΙΗΣΗΣ ΤΟΥ 21ου ΑΙΩΝΑ
- ΑΝΘΟΛΟΓΙΟ ΣΟΝΕΤΟΥ
- ΒΑΡΒΕΡΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
- ΒΕΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΒΛΑΒΙΑΝΟΣ, ΧΑΡΗΣ
- ΙΣΑΡΗΣ, ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ
- ΚΑΡΟΥΖΟΣ, ΝΙΚΟΣ
- ΚΩΣΤΑΒΑΡΑΣ, ΘΑΝΑΣΗΣ
- ΜΗΤΡΑΣ, ΜΙΧΑΗΛ
- ΠΑΛΑΜΑΣ, ΚΩΣΤΗΣ
- ΡΟΥΜΑΝΟΙ ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ
- ΛΑΓΙΟΣ, ΗΛΙΑΣ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΙΚΟΝΑ
- ΤΟ ΦΕΓΓΑΡΙ ΤΗΣ ΓΗΣ ΚΑΙ Η ΣΕΛΗΝΗ ΤΩΝ ΠΟΙΗΤΩΝ.
- ΟΙΚΟΣ & ΠΟΙΗΣΗ
- ERICH FRIED
- JATTIN GOMEZ, RAUL
- JUARROZ, ROBERTO
- ROTHENBERG, JEROME
- SEXTON, ANNE
- ΓΟΝΑΤΑΣ, Ε.Χ
- ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- ΠΟΙΗΤΕΣ ΤΗΣ ΒΕΓΓΑΛΗΣ
- Ποιητές του περιοδικού AutreSud
- ΤΑΣΟΣ ΛΕΙΒΑΔΙΤΗΣ
- ΣΑΡΑΝΤΑΡΗΣ, ΓΙΩΡΓΟΣ
- Βάλια Γκέντσου, Παραμύθια ανάποδα (Θεμέλιο, 2020) ΩΣ ΑΓΑΠΗΤΑ ΤΑ ΣΚΗΝΩΜΑΤΑ ΣΟΥ* Τα μεσημέρια στο σπίτι κυλούσαν αργά σαν μεγάλα ποτάμια ο βυθός παγίδευε τις βεβαιότητες Πήγαινα και καθόμουν στο πίσω μέρος μιας άδειας εκκλησίας σ
- ΒΛΗΣΙΔΗ, ΕΛΕΝΗ
- ΚΑΤΣΑΜΠΗ, ΣΤΕΛΛΑ
- ΛΟΥΚΙΔΟΥ, ΕΥΤΥΧΙΑ-ΑΛΕΞΑΝΔΡΑ
- ΜΟΥΣΙΚΗ ΚΑΙ ΠΟΙΗΣΗ
- ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ ΓΛΩΣΣΑΣ
- ΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΣΤΙΓΜΙΟΤΥΠΟ
- ΤΙΜΟΘΕΟΥ, ΑΝΤΡΕΑΣ
- CALLEJON, BEGONIA
- ROFFÉ, MERCEDES
- WILMS MONTT, TERESA
- WILMS MONTT, TERESA
- ΖΝΤΡΑΒΚΑ ΜΙΧΑΙΛΟΒΑ
- ABRUTYTE, NERINGA
- AKHMATOVA, ANNA
- ALTOLAGUIRRE, MANUEL
- AMIRTHANAYAGAM, INDRAM
- AMΜONS, A.R.
- ANDRADE, JORGE CARRERA
- ANNE SEXTON
- ...Δείτε περισσότερα