Οι περισσότεροι άνθρωποι προγραμματίζουν τις καθημερινές τους ασχολίες με ένα κοινό ρολόι που χτυπά όπως και οι καρδιές τους στον ίδιο ρυθμό για όλους. Όμως ο χρόνος, πιο πολύ σαν μετρονόμος της αυτοσυνειδησίας παρά σαν ρολόι του σύμπαντος, μπορεί να πηγαίνει πιο γρήγορα ή πιο αργά, μπορεί να χτυπάει σε μιαν ατέρμονη ποικιλία ρυθμών ή και χωρίς καθόλου ήχο και να ρυθμίζεται από εμάς, εάν γνωρίζουμε πως υπάρχουν καντράν για να τον θέσουμε σε κίνηση, ή ακόμα και να τον δημιουργήσουμε μ’ έναν καινούργιο τρόπο. Η ποίηση είναι ο  μετρονόμος της ζωής, για να μας κάνει να βιώνουμε τη ζωή στην πληρότητά της, να μας κρατάει ζωντανούς καθώς το ρολόι χτυπά μέχρι τον τελευταίο χτύπο της καρδιάς.

Όπως η μουσική, έτσι και η ποίηση δημιουργεί τον χρόνο κάνοντας χρήση του ρυθμού για να προκαλέσει συναισθήματα. Ο Ουΐλλιαμ Γουόρντσγουερθ μπόρεσε να διαστείλει το συναίσθημα της συγκίνησης δίνοντας ταχύτητα σ’ ένα στίχο, με την ακολουθία κοφτών συλλαβών, ή και να διαστείλει την αίσθηση της παύσης επιβραδύνοντας τον στίχο με μακριές συλλαβές. Συχνά ο Άγγλος Ρομαντικός άλλαζε τον αναμενόμενο ρυθμό ακριβώς στο σημείο που θα γινόταν μια αποκάλυψη, όπως όταν έγραψε στο Βιβλίο Ι του Πρελούδιου για ένα αγόρι τη νύχτα που έκανε σλάλομ όλο και πιο γρήγορα στην παγωμένη λίμνη προσπαθώντας να κυνηγήσει την αντανάκλαση ενός αστεριού, εωσότου σταματήσει ξαφνικά τα παγοπέδιλα· τότε σε πιο αργό ρυθμό κάνει αναδρομή στο νόημα αυτής της εμπειρίας για όλη τη ζωή του, αλλά και για την ίδια την ποίηση.
Οι ποιητές όχι μόνο χρησιμοποιούν τον ρυθμό για να ενδυναμώσουν τα συναισθήματα, αλλά ακόμη και να τα αναδημιουργήσουν. Ο Τ. Σ. Έλιοτ δημιουργεί μια μοναδική αίσθηση του ποταμού στο ποίημά του «ΙΙ. Βιρτζίνια»,  από τον κύκλο των πέντε "Τοπίων", κάνοντας χρήση της παρήχησης, της επανάληψης, των μεμονωμένων εικόνων και των απότομων αντιθέσεων.

Red river, red river,
Slow flow heat is silence
No will is still as a river
Still. Will heat move
Only through the mocking-bird
Heard once? Still hills
Wait. Gates wait. Purple trees,
White trees, wait, wait,
Delay, decay. Living, living,
Never moving. Ever moving
Iron thoughts came with me
And go with me:
Red river, river, river.

 

Ο ίδιος έλεγε: “Είναι αυτονόητο πως το St. Louis με επηρέασε βαθιά, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο περιβάλλον. Αισθάνομαι πως υπάρχει κάτι διαφορετικό στο να περάσεις την παιδική σου ηλικία, δίπλα στον μεγάλο ποταμό. Κάτι που δεν μπορείς να το περιγράψεις σε όσους δεν το έχουν βιώσει.”

Ο Πολ Βαλερύ επίσης δημιουργεί την αίσθηση της αιωνιότητας στην ποίησή του βάζοντας το συναίσθημα σ’ ένα μοναδικό χρόνο και τόπο, μέσα στην παγκόσμια οπτική μιας ζωής αφοσιωμένης ολότελα στο διάβασμα. Στο Θαλασσινό Νεκροταφείο παρουσιάζει εικόνες του νεκροταφείου που βρίσκεται δίπλα στη θάλασσα της γενέθλιας του πολίχνης Σετ, προεκτείνοντάς το δίχως όρια προς τον ορίζοντα του ουρανού. Οι εικόνες μαζί με τις αναφορές τους που απαντώνται στην ιστορία της λογοτεχνίας βοηθούν τον ποιητή να αναδημιουργήσει το συναίσθημα της αιωνιότητας ή του απείρου.

Beau ciel, vrai ciel, regarde-moi qui change!
Après tant d’orgueil, après tant d’étrange
Oisiveté, mais pleine de pouvoir,
Je m’ abandonne à ce brillante space,
Sur les maisons des morts mon ombre passe
Qui m’ apprivoise à son frêle mouvoir.

 

 

Όπως ο Γουόρντσγουερθ και ο Έλιοτ, ο Βαλερύ χρησιμοποιεί τον χρόνο για να μοιραστεί τη δύναμη του συναισθήματος, ωθώντας τον αναγνώστη να βιώσει πιο έντονα τη ζωή του, να υπερβεί τον χρόνο ζώντας την κάθε στιγμή πιο έντονα.

Με άλλα λόγια, οι ποιητές χρησιμοποιούν τον χρόνο για να υπερβούν τη δική τους ζωή και ύπαρξη σε μια συνομιλία που διασχίζει γενεές ανθρώπων. Δίνουν νόημα σε πανανθρώπινα ερωτήματα, τα οποία όμως γίνονται κατανοητά ως μέρη της κοινής εμπειρίας. Ένας λόγος για να ερμηνεύσουμε αυτό που δεν μπορούμε να γνωρίζουμε, όπως π.χ. τι συμβαίνει μετά θάνατον, είναι γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να κατανοήσουμε πολύ καλύτερα τη ζωή. Δύο ποιητές που αναφέρουν τι τους συνέβη τη στιγμή του θανάτου τους είναι η Έμιλι Ντίκινσον και ο Γιώργος Σεφέρης. Λέγεται ότι οι ποιητές επιθυμούν να μείνουν αθάνατοι. Η Έμιλι γράφει με συναρπαστική λεπτομέρεια για το πνεύμα της πέρα από τον τάφο, για να δώσει την αίσθηση του βιώματος της θνητής ανθρώπινης εμπειρίας σαν να είναι αέναη, χωρίς τέλος:

I heard a Fly buzz—when I died—
The Stillness in the Room
Was like the Stillness in the Air—
Between the Heaves of Storm—
[…]
There interposed a Fly—

Σαν πέθαινα —